De Volkskrant 15-02-1990

Van onze dammedewerker EGBERT VAN HATTEM

AMERSFOORT — Andermaal heeft wereldkampioen Aleksej Tsjizjov zijn stategie in de match tegen Ton Sijbrands gewijzigd. Vanuit een van de scherpste varianten uit het damspel bereikte hij echter niet meer dan nadelige remise. De stand is nu 11-9 voor uitdager Sijbrands die als moreel winnaar van de tiende ronde uit de bus kwam.

De dammatch om de wereldtitel is zijn derde fase ingegaan en het belooft de meest interessante te worden. Na de verliespartij in de tweede ronde (de eerste fase) probeerde Tsjizjov in de derde tot en met de negende partij met heel omzichtig spel voordeel te bereiken tegen Ton Sijbrands. Echt veel leverde dat niet op, en vanaf nu doet de Rus wat men van een verliezer mag verwachten: streven naar complicaties.

Veel gras liet hij er niet over groeien. Er kwam een onvervalste Keller-variant op het bord. Vanuit deze opening zijn al heel wat grootmeesters onderuit gegaan, zowel met wit als met zwart. Hoewel de opening al sinds het begin van de jaren zeventig bekend is, is hij in WK-matches nog maar eenmaal voorgekomen. In zijn zestiende matchpartij tegen Harm Wiersma in 1984 won Vadim Virny met wit. Dat resultaat van Tsjizjovs secondant zal een belangrijke drijfveer voor de Rus zijn geweest om ook eens zijn geluk te beproeven.

Het publiek kon genieten van een origineel en hoogstaand gevecht. Het meest opvallende was wel dat de beide grootmeesters al heel snel een stand op het bord wisten te brengen die nog niet eerder voorgekomen was. Opmerkelijk. Over deze variant zijn werkelijk hele boekwerken verschenen. Er zijn spelgangen die tot de vijfentwintigste zet theoretisch bekend zijn. Ondanks deze noeste analyse-arbeid blijkt het damspel toch nog nieuwe ideeën te bevatten.

Het tijdverbruik had in deze partij dan ook een ongebruikelijk verloop. Al na zeventien zetten hadden beiden hun eerste uur besteed, ondanks dat de eerste dertien zetten bekend zijn. Op de zesentwintigste zet hadden beiden nog slechts een half uur om de vijftig zetten vol te maken. Er was echter diep door-gerekend, want ondanks de geladen stelling hadden beiden minder dan een kwartier nodig om de veertigste zet te bereiken. Van een langverwacht tijdnoodduel kwam het derhalve niet.

Ook Sijbrands wil het gevecht niet uit de weg gaan. Een tweede overwinning verschaft hem immers een riante voorsprong. De kans dat de wereldtitel hem dan nog ontgaat is nihil. Hij was dan ook degene die met 7...16-21 definitief voor het scherpe spel koos. De „drakenvariant van het damspel" is dan een feit. Wie de variant dan nog wil ontwijken, moet genoegen nemen met een onvoordelige stand.

Zwart koos met 9...23-28 voor de aloude versie die al sinds het begin van de jaren zeventig wordt gespeeld. Aan de mode-variant 9...5-10 bezondigt Sijbrands zich niet: „Ik vind dit nog steeds de meest interessante voortzetting". Ondanks de goede resultaten die vooral Aleksej Tsjizjov met de moderne versie heeft bereikt, houdt de Nederlander vast aan de traditie. Dat ligt hem ook na aan het hart, want hij maakt zich ook in zijn maandblad Dammen sterk om historische partijen zwart op wit voor het nageslacht te bewaren.

De stand na 16.29-24 19x30 17.35x24 was al nieuw. Zwart zette zijn aanval toch door met 19...17-21 en hield een ogenschijnlijk kale voorpost op 28 over. Tsjizjov besloot deze schijf aan te vallen, al hoeft zwart niet echt te vrezen dat hij een volle schijf achterstand zou oplopen.

Terwijl in de demonstratiezaal 26...6-11 al lang verwacht was, dacht Sijbrands toch nog tien minuten na. De beslissingen komen het damspel niet altijd even rationeel tot stand. Voor het demonstratiebord deelde hij het publiek mee: „ Ik moest denken aan mijn achttiende matchpartij tegen Andreiko. Daar kon wit ook vereenvoudigen met 38-32, 8-12 enz. Dit wilde ik tegengaan door 26...10-14 te spelen. Dan volgt op 27.38-32 25-30! met een mooie evenwichtige stand. Na de onduidelijke en misschien wel irrelevante variant 26...10-14 27.39-34 6-11 28.34-30 25x34 29.40x29 30.38-32 3-8 31.32x23 13-19 32.24x13 8x28 33.43-38 28-33 34.15-10 33x31 35.10x19 komt wit eerder op dam. Toen heb ik toch maar 26...6-11 gespeeld."

Het spel heeft dan een gedwongen kapakter gekregen. Zwarts 34... 16-21 is verplicht, maar sterk. Op 35.38-32? volgt 21-27! 36.32x21* 17x26 en zwart staat zeer voordelig.

Ook in het zes-om-zes afspel kan wit het nog verkeerd doen. Zo verliest 46.49-43? waarschijnlijk. Niet vanwege 46...4-10 47.15x4 24-30 48.4x31 30x26, maar (des te verrassender) via 46...27--31! 47.43-38 2-8 en nu A.48.38-33 8-12! 49.34-29 24-30 50.42-38 31-37 en 8.48.38-32 8-13 49.42-38 4-10! 50.15x4 18-22 51.4x27 31x42 52.47x38 36-41. Met 46.49-44 koos Tsjizjov de juiste verdediging die hem na dam, ondanks een schijf minder, de remise garandeerde.

WK, tiende matchpartij Wit: Tsjiqov Zwart: Sijbrands

1.33-29 17-22 2.39-33 11-17 3.44-39 6-11 4.50-44 1-6 5.32-28 19-23 6.28x19 14x23 7.35-30 16-21 8.31-26 10-14 9.30-24 23-28 10.40-35 20-25 11.24-20 15x24 12.29x20 14-19 13.20-15 9-14 14.44-40 11-16 15.34-29 21-27 16.29-24 19x30 17.35x24 14-20 18.37-31 20x29 19.33x24 17-21 20.26x17 12x21 21.31-26 7-12 22.26x17 12x21 23.41-37 27-32 24.38x27 21x41 25.46x37 5-10 26.42-38 6-11 27.39-34 11-17 28.48-42 10-14 29.34-30 25x34 30.40x29 8-12 31.38-32 3-8 32.32x23 13-19 33.24x13 8x28 34.43-38 16-21 35.36-31 21-27 36.45-40 27x36 37.38-32 28-33 38.29x38 18-23 39.40-34 17-21 40.34-29 23x34 41.32-28 22x33 42.38x40 14-19 43.40-34 19-24 44.37-32 12-18 45.32-28 21-27 46.49-44 27-31 47.44-40 2-8 48.28-23 18x29 49.34x23 8-12 50.40-35 12-17 51.35-30 24x35 52.23-19 35-40 53.19-14 40-44 54.14-10

Remise. Stand: 11-9 voor Sijbrands.