De Volkskrant 27-10-1983

Van onze dammedewerker TON SIJBRANDS

BUNNIK—In de tweekamp om het wereldkampioenschap dammen tussen Jannes van der Wal en Harm Wiersma is ook de vierde partij in remise geëindigd. De spelers kwamen dit resultaat al na drieëndertig zetten, waarvoor zij in totaal ongeveer tweeënhalf uur nodig hadden, overeen. Hierdoor is de stand in de match nog steeds in evenwicht 4-4.

De opening van de partij van gisteren (de eerste van de vijf die in Bunnik worden afgewerkt) zag er zeer hoopgevend uit en was stellig interessanter dan die van de eerste drie partijen. Maar zoals zo vaak zou de schijn bedriegen, want merkwaardig genoeg eindigde juist deze vierde ontmoeting, anders dan de drie voorgaande, in een tamelijk zouteloze puntendeling. En die was in feite al in een vroeg stadium te voorzien.

Toen namelijk Van der Wal, die op de derde zet een voorpost op 27 had ingenomen, Wiersma's pogingen om deze schijf op de korrel te nemen met kennis van zaken beantwoordde, zat er voor de uitdager weinig anders op dan de vijandelijke aanval een halt toe te roepen en de voorpost af te ruilen. Die vereenvoudiging, die met een remise-voorstel van de kant van Wiersma gepaard ging (Van der Wal stemde er na enig nadenken terecht mee in), kreeg weliswaar pas op de drieëndertigste zet zijn definitieve beslag, maar kon door de kenners al na wits vijftiende zet voorspeld worden.

Alleen wanneer Wiersma op dat moment schijf 46 zou hebben laten staan en met 44-40 en 34-30 enz. op een omsingeling van het zwarte centrum zou hebben aangestuurd had er een explosieve strijd kunnen ontbranden waarin het verrassingselement wellicht een kans had gekregen, en die zich niet noodzakelijkerwijs langs lijnen zou hebben moeten ontwikkelen die vantevoren reeds uitgestippeld zijn. Zo volgde ooit in een partij Clerc - Marek, Tbilisi 1978: 15.47-41 10-15 16.44-40 4-10 17.34-30 25x34 18.39x30 13-19?! 19.40-34! 8-13?? 20.33-28! en zwart gaf het op.

Vanzelfsprekend heeft Wiersma het volste gelijk wanneer hij redeneert dat zwart het zó natuurlijk niet hoeft te spelen en dat hij, Wiersma, zich tegenover een opponent bevindt die vele klassen sterker is dan Clerc's Tsjechische tegenstander uit bovenstaand voorbeeld. Maar tegelijkertijd kan ik mij moeilijk aan de indruk onttrekken dat de oud-wereldkampioen een dergelijk speltype, dat hem toch op het lijf geschreven staat (Wiersma heeft met zijn omsingelingsstrategieën talloze fraaie successen geboekt!), voornamelijk uit de weg gaat omdat hij enigszins geschrokken is van het verloop van de derde ontmoeting.

Vooral nu tamelijk onomstotelijk is komen vast te staan dat Van der Wal die partij van zondag had kunnen winnen hoedt Wiersma zich er klaarblijkelijk voor risico's te nemen die in zijn ogen misschien niet helemaal verantwoord zijn. Uit oogpunt van match-tactiek alleszins begrijpelijk (de bepaling dat bij een 20- 20 uitslag de wereldkampioen in het bezit van zijn titel blijft impliceert dat Wiersma, die deze match immers als uitdager gestart is, een eventuele verliespartij met liefst twee overwinningen zou moeten compenseren), maar het gevolg was wel dat de partij van gisteren, in scherpe tegenstelling tot de eerdere duels die Wiersma en Van der Wal uitvochten, niet de geringste opwinding teweeg vermocht te brengen.

Overigens moeten we er op wijzen dat het feit dat Wiersma er niet in slaagde iets positiefs te bereiken, ook wel degelijk het gevolg was van het voortreffelijke inzicht van Van der Wal, die op twee cruciale momenten de juiste beslissing nam. Zo zou op de zeventiende zet meteen 11x22 zwart in moeilijkheden hebben gebracht En op de vijfentwintigste zet zou een opmars van 1 naar 11 wit alsnog allerlei kansen van tactische aard gegeven hebben. Maar de wereldkampioen, die op de aanwezige Koeperman een sterke en solide indruk maakte, dirigeerde in plaats van schijf 1 schijf 2 naar de bedreigde zone en haalde daar-mee het laatste restje venijn uit het witte spel.

In de vierde partij was hij volgens Van der Wal niet echt op winst uit. "Anders zou hij op de vijfde zet een scherpere voortzetting hebben gekozen", aldus de wereldkampioen in zijn toelichting voor het in grote getale opgekomen publiek. Hij verontschuldigde zich ook voor de te korte duur van de partij. "U bent misschien van ver gekomen om een leuke dam-middag te beleven. Het spijt mij dat U na zon korte tijd alweer naar huis mag, maar als Wiersma mij remise aanbiedt, betekent dat dat ik weer een stapje dichter bij mijn doel kom, namelijk mijn titel te behouden". Dit keer zag Wiersma na zijn 33ste zet van verder spelen af. "Er viel verder niets meer te beleven", zei de zeer teleurgestelde Fries.

WIERSMA - VAN DER WAL (4e partij)

Vandaag wordt de vijfde partij gespeeld in het Postiljon Motel te Bunnik (Utrecht). Aanvang: 14.00 uur.