Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland 05-09-1981

PIETER BERGSMA: „Oan eltse dammer sit hast wol in stekje los".

Pieter Bergsma, master oan ’e tepenbiere legere skoalle yn Terwispel, is in bekende ferskinmg sawol op it mêd fan 'e damsport dan wol yn 'e kuorballorij. Yn dy leste tak fan sport brocht hy de pleatselike feriening. LDO mei oan 'e lannelike top. Lykwols sprekke de prestaasjes dy't Pieter Bergsma sels levere hat yn ’e dammerij noch mear ta de ferbylding. Nije wike begjint it persoanlike damkampioenskip fan Fryslân wer en dan sil hY foar de twaentritichste kear mei dwaan. Trettjin kear is hy Frysk kampioen west. Op lanhk nivo binne syn prestaasjes lykwols noch sprekkender. Achttjin kear hal er presint west in it Nederlansk kampioenskip. Ien kear waard hy kampioen! It wie yn 1968. Hy hat mei dien oan it Europeesk kampioenskip, sawol persoanlik as yn it lannenteam. Yn '72 waard hy ïnternasjonaal master, yn '75 joech er syn earste damboekje út en in jier letter waerd hy beneamd ta lid fan fertsjinste fan it Nederlanske Dambün.

Nei dy tiid is it stil wurden om de fjourenfyftigjierrige skoalmaster hinne. Troch sykte moast er in pear jier rinne litte. Mar hv is wer werom kaam. Befjin takom' jier prebearret hij foar de njoggentjinde kear in plakje te krijen yn 'e Nederlanske titelstrijd. Pieter Bergsma is wer werom yn 'e damwrald, in trochsetter dy't net fan wyken wit. Treffend staaltsje dêrfan is dat it rekord fan 'e langste partij ek op syn namme stiet: mear as acht ûren.

It is in genot om nei de man te harkjen as hy oer it damjen praat. Soms earnstich, mar lykwols faker mei de nedige humor. Pieter Bergsma Woe best prate, hy hie lykwols ien betingst. It Ferhaal moast yn it Frysk, want sawol Pieter as broer Roel - ek gjin onbekinde yn Fryslân - drage de memmetaal in waarm plak ta. En seit Pieter: „Myn petear is net sa wichtich dat eltsenien it leze moat." De lêzer mei sels oardiele.

(Fan ien fan üs redakteuren)

Fan üt 'e noardlike ravonwedstriden is Pieter Bergsma trochdrongen nei de heale finales fan 'e Nederlanske damkampioenskippen. Hy hat efkes in pear jier ut 'e roulaasje west, mar is lykwols tige sterk weromkommen. Hv waard twadde, tegearre mei Sjoerd Visser. Yn 'e beslissingspartijen dy't needsaaklik wiene. luts Bergsma oan it langste ein. It is no saak foar him om in plakje te besetten yn 'e finale fan it Nederlansk kampioenskip. Der binne twa groepen fan tsien spiiers en üt eltse groep geane der fjouwer oer nei de finale. Hoe liket it mei de kansen fan Pieter Bergsma.

„Sjuch, dy ravonwedstriden, dat is de echte top net. Der leit in düdlik ferskil mei sokke jonges as Scholma en Bies. Ik haw yn 'e ravonwedstriden wol ris in bytsje mazzel hân, al wie soks ek nog wer betreklik. De kans yn 'e heale finales is wol wat grutter, mar it spulpeil leit wol wer heger. Oft ik yn 'e finale kom? Dy finale dy pakke wy wol, da't seit Doüwe (syn soan, red.) jer, dat moast ik fan him sizze. Douwe sei tsjin my: ,,heit moat mar goed swetse"."

,,Ik fyn wol dat der in dúdlik mentaliteitsferskil leit tusken de jongerein fan froeger en no. It is no in mentaliteit fan earst om jinsels tinke en daalk net oan 'e oaren. Se moatte my ek net oankomme mei fan dy smoesjes fan ik haw it te drok hawn cri sa, as se ferlieze, soks telt foar my net. Ik damje om te damjen."

Mar wat is no eins it oantreklike fan dat spultsje mei dy tweintich wite en swarte houtsjes?

,,It oantreklike fan damjen is dat dy ünnoazele tweintich wite en swarte houtsjes gelyk tsjin inoar begjinne, alles is gelyk. Jo moatte mei ienfâldige middels prebeare te winnen. It is gewoan in foarm fan pure kunst. It is folsleine kunst, by it damjen kinne jo nea sprekke fan pech, jo dogge it ommers sels as jo in flater meitsje. Jo kinne wol gelok hawwe, mar pech bestiet net. Jo kinne it noait op in oar skowe. Damjen is ek net te fergelvkjen mei dy kaartspultsjes of sa. As wy bisite hawwe, dan bin ik wol ris oan it kaarten, mar dat komt dan omt dy minsken net damje kinne."

Dy dammers dy't no dei-yn-dei-üt mei it spul oan 'e gong binne, kinne jo sokke minsken no topsporters neame? ,,Ja, ik fyn sokke ionges as Jannes van der Wal, Auke Scholma en Bauke Bies topsporters, sy binne eltse dei mei it spul oan 'e gong. Se gedrage harren net altiten as topsporters, sokke jonges hawwe harren minsklike swakheden ek. Jonges as Harm Wiersma en Jannes binne topstjerren dy't harren streken hawwe. Streken jerre by topstjerren. Sa'n jonge as Harm is noch nea in kear tariede oan 'e striid begün. De mannen binne makliker tsjinwurdich."

Sa’n spiier as Jannes dy't wol alles berekkent, soks fvn ik in goed stribjen. Minsken dy't alfes berekkenje wolle, dat wurde de wiere kampioenen."

Pieter Bergsma hat hiel wat te stellen hân mei dy kampioenen, want hy siet yn 'e lannenploech, dY't Nederlan fertsjinwurdige op it Ëuropeesk kampioenskip. Mei Ton Sijbrands en Harm Wiersma foarme hy it trijetal. In kampioenskip siet der net yn omt tsjin 'e Russen ferlern waard. En wa wie de ferliezer foar de Nederlânske ploech? Krekt, Pieter Bergsma. Lykwols koene de mannen in grutte beker mei nei hüs nimme. Mar wa kaem dy beker no ta? Pieter Bergsma: ,,Ik haw sein ik moat dv beker mar hawwe, want troch my binne wy mar moai twadde wurden."

Op it internasjonale dammêd giet de striid altiten túsken de Russen en 'e Nederlanners. Pieter Bergsma hat yn it begjin fan 'e sechstiger jierren wol yn Ruslân west te damjen, en binammen it toernooi yn Jalta kin der noch klear foar de geast helje.

„Der wurdt oanrolsoaid troch dy Russen, der is de ein fan wei. Der is ältiten wat mei dy organisaasje. Wat mv lykwols altiten bybleaun is, dat wie doe’t îk met Henk Laros útnoege wie foar in ynternasjonaai toernooi vn Jalta. Wy hiene öfsprutsen dat wy inoar yn Hengelo moetsje soene en dan fierder reizigje mei de ynternasjonale trein nei Ruslân. Dat yn Swolle stap ik oer op ‘e trein nei Hehgeio. Komme wy earst yn Almelo, eltsenyn stapt út útsëin ik. Der komme wer in protte minsken vn ’e coupé en de trein begjint wer te riden. Mar wol de ferkearde kant út.

Ik freegje oan dy minsken. „Ja meneer, de trein gaat naar Zwolle." Ik tink potferdike wat moat ik nou. Dat ik luts mar oan 'e noadrim. Eltsenvn lige fer- heard, de kondukteur derby, wa hat dat dien? No, dat wie ik. Mar ik heîie de internasjonale trein noch wol.

Der wie earst tsjin ús sein dat it toernooi vn Kiev spile wurde soo. Komme wy dêr, wy hiene njoggenenfyftich û- ren yn 'e trein silten, stean der twa mannen ús op te wachtsjen. Fertelle se ús dal it toernooi yn Jalta hâiden wurde soe en dat betsjutte dat wy nochris seis en tritich úren yn 'e trein sitte moasten. Dat wy seinen wy binne net gek dat dogge wy net, dan geane wy wol wer mei it fleantúch nei nûs. Doe bekamen se al wat en wy koenen earst mei it fleantúch en doë lt lêste slikje mei de taksi nei Jalta.

In protle bcmoeienis ha ik nea mei de Russen hân, de taalbarrièn wie in te grut probleem. Ruslân is oars wol in tige moai lân."

Stekje los

Bercsma damt no hast al wer sa’n fjirticn jier. Hokfor minsken binne dammers no' eins? Hy gynsket efkes, mar hat it antwurd gau ré. „It is in apart slach folk, oan eltsemen sit hast in stekje los, foaral hoe heger men klimt. Mar ik tink dat it mci jn bult oare sporten ek sa is. Ik fyn da’t jo by it kuorbaljcen mei gewoanere mtnsken omgeane. Begryp my goed, net better of minder jer, mar gewoaner.

It kuorbaljen boeit mv ek enorm, foaral om wat mei in ploech te prestearjen. Jo hawwe de morele ferpEichting om te trainen en om ît maksimum der út te heljen. Ik haw fiifentweintich jier oan 'e trainingskant en yn 'e organisaasje sitten by it kuorbaljen. As ik woe dan wie ik no eltse moandei oant fretd beset mei traïningen, Yn mvn hert haw ik Ivkwols it fermoeden dat it dammen it dochs wint fan it kuorbaijen.

Sjoch. it damjen is in hartstikke vndividualistyske sport. Dat is ek sa as jo yn ’e tsientalîen spytje, it bliuwt gewoan yndividualistysk, al kinne se ek noch sa lulle en ynstruearje.

Tsjinstanner

Op it dammêd jir yn Fryslân wie Menno Bandstra altiien de ieuwige tsjinstanner fan Pieter Bergsma. Sy hawwe ferskate kearen tsjin inoar efter it boerd sitten. Der sitte Bergsma noch in pear aardiche foarfallen fan sokke partijen yn 'e holle.

„Ik haw in kear Isjin him spile en it wie yn it middenspul. Ik hir dp finger efter in skiif, mar ik betocht mv en ik spile in oare set. Ik hie dy set kreVt dien oft Bandstra seit tsjin mei: Ja, dvsto krekt dwaan soest koe net, hin? Ik sei né. dy koe net, mar ik hie der neat fan sjoen. En de oare set koe der wer net en doe wer net, ik seach neat mar ik wie al warskôge.

It kin nuvergean yn it damjen. Yn in partv tsjin Bandstra siel ik yn titdneed en ik stie minder. dat ik siz: remise. Efkes sjen. seit Bandstra. Ik siz; dan spylje wy troch, dat koo doe noch en lit ik no ek noch winne. Mar ik haw it yn Hoogezand ris in kear hân yn in party tsjin Baba Sy da't ik in heal ûre nei tocht. Ik koe hiel ienfaldich remise meitsje, eltsenyn seach it mar ik net. En ik ferlear efkés letter noch.

DCL wie by my fVoeger de namme. Dat is de klujp wér't ik grut wurden bin. Ik bin vn fjouwerenfjirtich bij DCL kaam, Ik haw yn dy tiid in protte te luiken han oan Jelmer Miedema en Geart Bosma, dat wie in tige kundu-h figuèr, Jelmer Miedema wie myn begelieder, hy hat in protte foar my dien op it organisatorysk flak. Ik bin acht jier klupkampioen west bij DCL. Ik haw altiten op it stanpunt stien dat wer't jo grut wurden binne, jo dy klub sa lang mooglik tsjinje moatte. Mar ynienen rûnen der in protte goeie spiiers oer nei Huzum. It rammele kinlik by DCL, mar ik haw der nea wei wollen.

Ik haw oant twa jier ferlvn tocht, ik gean nea nei Huzum, Mar îk spylje der no al, ik wol gewoan noch in pear jier op Jt heechste nivo meidraaie. Ik sjuch it oars wol tsjuster yn mei Huzum. Fjouwer spilers fan it earste tsiental binne fuort gien, dêr lijt de hiele klup ûnder. It sil mei it earste tsiental wol fechtsjen tsjïn degraddaasje wurde.

Gebrek

De damsport lijt oan it gobrek dat hja de jongerein net pakt. Alle ferienings dogge oan adspirantentrainirigen, mar bv it damjen súver net, Moatst ris by fuotbal en kuorbaljen sjen, der stean se allegear klear foar de jongerein, Mar by it damjen is men net bysteat om wat libben yn 'e brouwerij te bringen.

Simultaans

Ik haw froeger ferskate simultaans jün. Allegear pro deo. Dêr moatst no ris om komme. Ik die it allegear yn it bisef fan propaganda foar de sport. No moatte dv mannen op syn minst in hûndertsje hawwe, oars komme se net.

Ik haw hiel wat graantsjes liize litten, foaral bv it kuorbaljen. It is sa dat jo joed-de-dei in knappe únkostenfergoeding krije kinne.

It damjen boeit my altiten noch enorm, benammen it partijspul. En dan dv tiidneed, it liket as bin ik dan hiel gêwoan, mar ik haw ek wol ris it swil vn ‘e hannen stean. Mar soks is net sa gek, wy hawwe ek altiten it pollead yn e hân.

Ik wol winne dat haw tk noch altyd. Ma jo wurde âlder, jo knje mear wurk fan it wurk. Ik moat it fan ’e praktyk hawwe, fan myn eigen pariijen dy't ik spvlje haw ik alles leard Mar no foar dy heale Finales moat ik eins in learmaster hawwe, dy‘l in prolle wit fanV iepeningen. Sa dât îk tsjin dv jonge spilers net mear tn protte meî iepenmgsneidiel konfrontearre wurd.

Ik tink dat ik noch in pcar jier trochgean. mar dat haw îk twa jier ferlvn ek al sein. Wat soks oanbilanget fâft der noch neal fan te sizzen".