Bert Dollekamp • 08 mei 2024, 20:20 • Sport

Anton Schotanus heeft van bondsvoorzitter Frans de Jonge (links) de beker gekregen. Foto: Andrew Tjon A Ong

In 1965 was hij al studentenkampioen. Bijna 60 jaar en zo’n 5000 partijen later kan oud-leraar Duits Anton Schotanus (81) uit Leeuwarden nog steeds met de besten mee. In Delft won hij zijn vierde nationale veteranentitel. Hoe hij dat doet­­? ,,Ik kan er geen recept voor geven.”

Nog voor uw verslaggever de eerste vraag heeft kunnen stellen, wijst Schotanus hem op het persbericht dat oud-journalist en generatiegenoot Fred Ivens zojuist over het toernooi heeft verspreid heeft. ,,Daar kun je nog wel wat informatie uithalen. Dat ik tussen 1989 en 1994 voorzitter van de dambond was, heeft hij verkeerd verstaan denk ik, want dat was ik tot 1998. Tussen ‘69 en ‘77 was ik trouwens ook nog jeugdleider en secretaris van de bond.”

Uit alles blijkt dat Schotanus zijn CV uitstekend op orde én paraat heeft. Hij memoreert nog even zijn onlangs behaalde 41ste clubkampioenschap bij zijn vereniging Huizum (de eerste was in 1961), een record dat nooit meer overtroffen zal worden. Volgens de apetrotse secretaris Sietse Nagel heeft Schotanus kort voor het NK vanwege een longontsteking voor het eerst in de historie enkele clubavonden gemist. Over clubtrouw gesproken.

Ondernemend en nuchter

Anton Schotanus was en is geen wereldtopper, wel een sterke subtopper met een even ondernemende als nuchtere persoonlijkheid, die hem ook in het maatschappelijke en sociale verkeer van pas kwam.

,,Ik ging op mijn dertiende bij de damclub. Dat was een aardige hobby, maar de HBS ging voor. Ik haalde gemiddeld een acht op mijn eindlijst en vooral op mijn tien voor geschiedenis was ik enorm trots. Ook de daaropvolgende studie Duits aan de RU Groningen nam ik heel serieus. Toch heb ik in die tijd al goede damprestaties geleverd. Ik werd in 1965 de eerste studentenkampioen van Nederland en een jaar later won ik ook het Turkstra toernooi in Leeuwarden, waarin ik de supertalenten van die tijd Ton Sijbrands en Harm Wiersma voorbleef.”

Cultheld Jannes

Na zijn studie gaat Schotanus in 1967 aan de slag bij de scholengemeenschap in Heerenveen, waar hij tot zijn pensioen in 2005 een gewaardeerde kracht is. Drie jaar lang is Jannes van de Wal er een volgens Schotanus weinig opvallende leerling, vertelt hij eind 1993 in het programma Klasgenoten van Koos Postema, als Jannes tot nationale cultheld is uitgegroeid. Schotanus volgt een minder spectaculaire maar wel interessante route, waarin hij veel van talenten kwijt kan.

Hij is 25 als hij zijn debuut maakt in het Nederlands kampioenschap en amper een jaar later treedt hij als jeugdleider toe tot het hoofdbestuur van de bond. ,,Ik vond dat ik behalve het dammen ook wat aan de organisatie moest doen. Samen met oud-wereldkampioen Piet Roozenburg heb ik toen een kaderopleiding in de steigers gezet. Aan trainers en begeleiders was toen al een tekort en dat is er nog steeds.” Schotanus is daarna ook een paar jaar secretaris en zit en passant gedurende drie edities in de organisatie van het befaamde Scholten Honig toernooi (voorheen Brinta) in Hoogezand.

Lief en leed

Ook in de liefde heeft Schotanus inmiddels zijn weg gevonden. ,,Met Annelies ben ik vanaf 1969 gelukkig getrouwd geweest. We kregen een zoon en een dochter en later nog drie kleinkinderen. Helaas kwam aan die periode na 27 jaar een eind toen Annelies overleed. Dat was in 1996, nota bene het jaar dat ook Jannes veel te jong gestorven is.”

Schotanus zit niet bij de pakken neer. Hij is van 1989 tot 1998 voorzitter van de bond en ook als speler boet hij nauwelijks aan speelkracht in. boet hij nauwelijks aan speelkracht in. Zijn baan geeft hem houvast en hij begint een nieuwe relatie met de Duitse Gertrud, met wie hij 16 jaar lang in Leek woont.

Cum Laude

In 2005 gaat Schotanus met vervroegd pensioen. Eindelijk krijgt hij de kans om een lang gekoesterde wens te verwezenlijken. Op zijn 62ste begint hij in Groningen aan een universitaire master in zijn favoriete vak geschiedenis. Weinig studenten kunnen aan zijn motivatie tippen. ,,Ik heb ruim twintig werkstukken geproduceerd over diverse interessante onderwerpen, waarin ik veelal een aspect van de Duitse geschiedenis belichtte. Geweldig om daarmee bezig te zijn. Op 3 oktober 2008 heb ik Cum Laude mijn bul gekregen. Dat weet ik nog precies want dat is de dag van de Duitse eenheid, de verjaardag van de Duitse hereniging in 1990.”

Nooit met dammen gestopt

In 2013 komt ook aan zijn tweede relatie een eind. Schotanus raakt opnieuw bevriend met een in Wenen woonachtige damster. ,,Ik trof haar bij enkele zomertoernooien en bezocht haar regelmatig in Wenen. Maar ze is wel een stuk jonger en we zijn op mijn voorstel als goede vrienden uit elkaar gegaan.” Wordt er tussen de bedrijven ook nog gedamd? Wel wis en waarachtig. Schotanus is er nooit mee gestopt. En vorige week schreef hij geschiedenis, door als eerste tachtig-plusser het NK veteranen te winnen. Hoe hij dat doet? ,,Ik kan er geen recept voor geven.”

Het geheim van de smid

Maar misschien is dat juist het geheim van de smid. Er zijn maar weinig spelers die raad weten met het spel van de kwieke oude baas. Met een bagage van duizenden partijen komt hij zelden voor verrassingen te staan. Hij leunt ontspannen achterover en afgezien van een lichtelijk verbaasde oogopslag verraadt zijn gezicht zelden emoties. Bedachtzaam en rustig doet hij zijn zetten. Heeft een uitstekend positiegevoel. Deinst niet terug voor complicaties. Weet precies tegen wie hij zich frivoliteiten kan permitteren.

Lekker naar huis

Schotanus kan als geen ander zijn kans afwachten. Niet de minsten heeft hij al eens gefopt met een combinatieve finesse. Sijbrands, Wiersma, van der Wal, Gantwarg, om er een paar te noemen. En de zetten komen snel. Of zoals generatiegenoot Herman van Veen het eens zei tijdens een pianostuk: ,,Mijn vingers weten de juiste toetsen nog te vinden.” Zo beroert Anton Schotanus drijvend op zijn routine de zwarte en witte schijven. Met als resultaat in Delft vier remises en vier overwinningen. Genoeg voor zijn vierde nationale veteranentitel. En als zijn opponenten daarna nog even met hem willen analyseren, is het antwoordt bijna steevast. ,,Nou nee, het is mooi geweest voor vandaag, ik ga maar eens naar huis.”

Profiel

1943 Op 4 januari geboren in Leeuwarden

1956 tot 1961 : Rijks HBS, afgerond met examen in de gemeentelijke HBS
1956 tot heden : lid van damclub Huizum
1961 tot 1967 : Studie Duits aan de RU Groningen, inclusief acte MO-A en MO-B.
1965: Nederlands studentenkampioen
1965 tot 1988: driemaal winnaar NK en in 1988 WK correspondentiedammen
1966: Winnaar Turkstra toernooi Friesland
1967 tot 2005: docent Duits aan de Scholengemeenschap Heerenveen
1968 tot 1989: zesmaal deelnemer NK dammen
1969 tot 1977: achtereenvolgens jeugdleider en secretaris KNDB
1969 tot 1996: getrouwd met Annelies, zoon en dochter, twee kleinzoons en een kleindochter
1973 tot 1977: mede organisator Scholten Honig toernooi in Hoogezand
1985 tot 2017: twaalf maal kampioen van Friesland
1961 tot 2024: 41 maal clubkampioen Huizum
1997 tot 2013: woont in Leek met zijn tweede (Duitse) partner Gertrud
1989 tot 1998: voorzitter KNDB
1989 en 1990: winnaar Berlijn Open
1992 tot 1995: driemaal winnaar Nieland toernooi (voorloper NK veteranen)
2008: Cum Laude Master Geschiedenis aan de RU Groningen
2010 tot 2024: viermaal Nederlands kampioen veteranen
2014 tot 2022: vriendschappelijke relatie met een in Wenen woonachtige (dam)vriendin

Voorts: klopte wereldkampioenen als Ton Sijbrands, Harm Wiersma, Jannes van der Wal en Anatoli Gantwarg en behaalde top tien klasseringen in tientallen internationale toernooien, zoals een fraaie 7e plaats met o.a. remises tegen Roel Boomstra en Wouter Sipma in het Nijmegen Open 2017.