Dagblad van het Noorden • Bert Dollekamp • 24 december 2023, 23:05 • Sport

Na een bloedstollende tiebreak met Alexander Baljakin legde de 25-jarige Jan Groenendijk beslag op zijn derde nationale damtitel in successie. Foto: G. van Dijk

Voor de derde maal in successie heeft Jan Groenendijk de nationale damtitel veroverd. Hij deed dat evenals de vorige twee jaar door Alexander Baljakin af te troeven in een beslissende tiebreak.

Groninger Wouter Sipma werd vijfde en debutant Matheo Boxum (14) was dik tevreden met zijn achtste plek.

Ontknoping NK dammen

Zaterdag 23 december rond 14.00 uur. Het is opnieuw een drukte van belang bij Van der Valk in Drachten, waar het NK dammen zijn ontknoping beleeft. Voor Jan Groenendijk is het een jaar waarin het, met uitzondering van het WK zilver achter de Oekraïense vechtjas Anikeëv, alles goud is wat blinkt.

Een rode lantaarn geeft ook licht

Ook in dit NK gaat het aanvankelijk crescendo voor de titelverdediger.

„Ik begon bijzonder goed aan het toernooi en speelde ook bijzonder goed. Maar na wat remises tegen taaie Friezen zag ik Alexander in de slotfase ineens toch weer een punt uitlopen. De laatste ronde móest ik absoluut winnen van Luuk Terweijden om nog kans te maken,” aldus Groenendijk, die van de 21-jarige debutant ongekend felle tegenstand krijgt. Wat uw verslaggever doet denken aan zijn broer Evert Dollekamp, die in 1984 bij het licht van de rode lantaarn in een hectisch duel Rob Clerc het punt afsnoepte, dat onze eigen Jannes van der Wal de titel bracht.

Ook Terweijden schuwt de strijd niet en heeft halverwege een sterk centrum in handen. Na de blunder die hij dan toch begaat, transformeert de behendige Groenendijk de zwarte stelling tot wrak brandhout en veegt het restant met zijn dam op. En neemt vervolgens plaats in de wachtkamer in afwachting van de afloop bij Sipma - Baljakin.

‘Niet te frivool Wouter’

Groenendijk hoopt maar, dat Groninger Wouter Sipma, die dit NK mooi speelt maar ook steken laat vallen, niet al te frivool te werk gaat tegen Alexander Baljakin. Want als er een is die daar raad mee weet is het de achtvoudig kampioen, die sinds 2019 fulltime trainer bij de bond is en zelf alleen nog speelt bij ereklasser Huissen én in de finale van het NK. Daarin haalt hij tussen de wereldtoppers van TeamNL op zijn 62ste nog steeds een fenomenaal niveau.

Oud-wereldkampioen Alexander Schwarzman kent zijn spel als geen ander. ,,Baljakin is heel geduldig en weet als geen ander de juiste zet op het juiste moment te doen. Zijn sobere strategische stijl levert in dit veld een boel punten op.” Wellicht heeft Baljakin baat bij een salonremise om te kunnen uitrusten tot de eventuele tiebreak. Maar dat kan ook averechts werken en Sipma wil bovendien altíjd spelen. ,,Ik ben momenteel erg bezig met mijn speelstijl. Met de productiviteit zit het dit NK met vier winstpartijen wel goed. Maar ik moet beter de grenzen van het speelbare bewaken en zo nodig schakelen naar de verdediging. Dat lukte niet tegen de top drie, maar tegen Baljakin was ik wel bij de les, nadat ik onterecht naar de flank ruilde en in een licht nadelige stand terecht kwam.”

Terwijl Groenendijk bezorgd toekijkt, schakelt Sipma soepel over op een actieve verdediging en schuift het eindspel foutloos naar remise. Om na afloop van zijn opponent te vernemen, dat hij net een hap uit zijn broodje nam toen hij het initiatief uit handen gaf. Weer wat geleerd voor de als vijfde geëindigde Sipma, die komende week met DvhN terugblikt op een bewogen damjaar.

Een prachtige leerervaring

Terwijl Baljakin en Groenendijk zich opmaken voor de tiebreak, wordt Matheo Boxum uit Emmeloord overstelpt met complimenten na een sterk debuut, dat hij besluit met een mooie remise tegen de als derde geëindigde Jitse Slump. De 14-jarige Boxum, die in de competitie uitkomt voor ereklasser Hijken DTC, toont zich heel tevreden. Waarbij hij de vaardigheid zelfreflectie al aardig in de vingers heeft. ,,Vooraf had ik ingeschat dat een gemiddelde score een erg uitdagend doel zou zijn. Dat dit ook precies zou lukken had ik eerlijk gezegd niet verwacht. Mijn streven was vooral om tegen iedereen voor een interessante, leuke partij te gaan.” Als mooiste partij noemt hij opmerkelijk genoeg niet de remises met de grootmeesters Heijn Meijer, Martijn van IJzendoorn en Jitse Slump, maar zijn winst op de Friese crack Gerlof Kolk.

Deze kwam na een matige start sterk terug in het toernooi, maar ging tegen Boxum onderuit. ,,Op die partij kijk ik met een heel positief gevoel terug. Gerlof speelde aanvankelijk vrij passief. Ik heb toen toch een manier gevonden om druk te zetten, kansen te creëren en de partij alsnog te winnen.” Maar vooral was het toernooi voor Boxum een prachtige leerervaring. ,,De belangrijkste les is misschien wel om bij een nadelig remise-eindspel, zoals tegen Baljakin en Groenendijk, kalm genoeg te blijven om daadwerkelijk richting remise te spelen.

Zo hoop ik uit dit toernooi veel lessen te trekken en me verder te ontwikkelen.”

Een flitsende tiebreak

Inmiddels zijn Groenendijk en Baljakin begonnen aan hun derde barrage in drie achtereenvolgende titeltoernooien. Waar Baljakin bij vorige edities vrij kansloos werd geklopt door de vermoedelijk beste sneldammer van de planeet, gaat de strijd nu lange tijd gelijk op. Het spektakel is goed te volgen is voor de ter plekke aanwezige toeschouwers. In Drenthe kijken de organsisatoren van het EK sneldammen op het internet met gekromde tenen toe. De beelden van RT Drenthe, de ondersteunende animaties en vooral de adequate duiding van Roel Boomstra worden node gemist. Maar je kunt niet alles meteen hebben, zullen organisator Jan van Dijk en zijn team denken.

In het eerste van twee rapid duels mist Baljakin een gouden kans om meteen toe te slaan. Het zal zijn enige blijken te zijn. Na nog een remise volgen blitzpartijen met vijf minuten plus drie seconden bonus per partij. Steeds hebben ze hetzelfde verloop. Baljakin houdt een minuut of drie over voor de slotfase, terwijl Groenendijk dan nog maar seconde of tien heeft. Toch houdt de vice-wereldkampioen schijnbaar volledige controle over zijn berekeningen, zenuwen en motoriek. Dan werkt hij in de vijfde partij plotseling a tempo naar een complex middenspel toe. Nu zit Baljakin al vroeg in tijdnood.

Zijn leeftijd begint hem nu toch parten te schelen tegen de 27 jaar jongere opponent. Als beiden onder de tien seconden duiken heeft Groenendijk beet. Met een kleine forcing dwingt hij een combinatief offer af, waarna zijn rechtsbuiten een vrije doortocht heeft naar dam. Balkakin wil nog wel maar kan niet meer en gaat in toch al verloren positie door zijn vlag. Wat een ontknoping! Vol respect drukken de grootmeesters elkaar de hand. Jan Groenendijk is blij met zijn derde titel en heeft zijn analyse meteen paraat. ,, De barrage was slopend en ik ging een paar keer langs de rand van de afgrond, maar uiteindelijk was hij denk ik nog net iets slopender voor Alexander.”

Eindstand NK Dammen

1. Jan Groenendijk 12-19, 2. Alexander Baljakin 12-19 , 3. Jitse Slump 13-16, 4. Martijn van IJzendoorn 13-16 (na barrage), 5. Wouter Sipma, Ben Provoost en Wouter Ludwig 13-14, 8. Matheo Boxum en Heijn Meijer 13-13, 10. Jan van der Star, Anton van Berkel en Gabriël Heerema 13-10, 13. Gerlof Kolk 13-9, 14. Luuk Terweijden 13-5.