De Volkskrant 11-11-1983

Van onze dammedewerker TON SIJBRANDS

Het kan niet ontkend worden dat Wiersma er in de partij van gisteren werkelijk alles aan deed om de doorgaans zeer grondige voorbereiding van de wereldkampioen in een zo vroeg mogelijk stadium te doorkruisen. Natuurlijk — de tegenstander al op de allereerste zet te verrassen is eenvoudig onmogelijk. Men mag er immers rustig van uitgaan dat Van der Wal zich óók op hyper-agressieve openingen als 1.35-30 of een minder gebruikelijke zet als 1.32-27 zal hebben ingesteld, ook al is de kans zeer gering dat die in een match op WK-niveau daadwerkelijk voorkomen. Maar wel slaagde de uitdager er al na vier luttele zetten in een stand op het bord te brengen die, voor zover mijn geheugen mij tenminste niet bedriegt, zich nog niet eerder in de hedendaagse wedstrijdpraktijk heeft voorgedaan!

Bij twee eerdere gelegenheden in deze tweekamp had Van der Wal Wiersma's 1.32-28 beantwoord met wat wel de 'Sjtsjogoljev-variant' genoemd wordt: 1...17-22 en 2...11x22. In beide gevallen was toen vervolgd met 3.37-32 19-23 4.41-37 14-19 5.46-41 10-14, waarop Wiersma de eerste maal (in de tweede matchpartij) 34-29x29 had gedaan (met als gevolg een symmetrische positie) en de tweede maal (in de zesde partij) 6.35-30 20-25 7.30-24 en 8.33-28 enz., wat vanzelfsprekend evenmin uitzicht op spannend spel bood. Om nu een herhaling van zowel de tweede als de zesde partij uit de weg te gaan gaf Wiersma gisteren de voorkeur aan 3.34-29 19-23 4.40-34, een vooral in tactisch opzicht sterke keuze, want vanaf dat moment moesten beide spelers geheel op eigen kompas varen.

Na dit originele begin ontspon zich langzaam maar zeker een aantrekkelijke en moderne positiepartij, waarin Van der Wal zich zo stevig mogelijk op het centrum nestelde en Wiersma zijn heil zocht in acties aan voornamelijk de rechter bordrand. Daarbij was het voor wit een aantrekkelijke omstandigheid dat hij de doorgaans zwakke randschijf op 36 al vroeg in de partij had weten op te lossen. Aanvankelijk was nog niet goed te zien wat de witspeler tegen het zwarte aanvalsspel zou moeten uitrichten, maar omstreeks de dertigste zet kreeg Wiersma van Van der Wal toch een aanzienlijke concessie gedaan.

Uiteraard mocht Van der Wal op dat moment de manoeuvre 30-25-20-14 niet zonder meer toelaten, en daar hij begrijpelijkerwijs voor 30...20-25 31.30-24 evenmin veel voelde besloot de wereldkampioen tot het enigszins a-positionele 20-24x24, zijn tegenstander hiermee een dankbaar aanknopingspunt verschaffend.

In die fase, waarvoor beiden zeer veel bedenktijd uittrokken, ging ook het combinatieve aspect een woordje meespreken. Zo mocht zwart wits 38e zet 34-30! niet beantwoorden met 20-25? wegens de prachtige finesse 37-32!!, 32x21,43-39!, 33-29,42-38 en 48x8 met een winnende dam. Van der Wal laste dan ook de alerte tussenzet 38...27-32 in, maar kon desondanks niet voorkomen dat hij even later een schijf moest verliezen.

Ondanks de afgedwongen materiële achterstand zag de zwarte positie er nog geenszins kansloos uit, en mogelijk wijst de analyse uit, dat er tussen de 45e en 50e zet nog wel ergens remise voor hem inzat. Maar Van der Wal verkeerde toen al in een razende tijdnood, haalde nog wél de vijftigste zet (zijn vlaggetje viel net erna), maar moest vervolgens erkennen dat zijn stand verloren was.