Ik zou al mijn titels graag inruilen voor een betere wereld - Dagblad van het Noorden

Bert Dollekamp • 30 juni, 10:00 • Sport

Darya Tkachenko (39) tijdens een ontspannen bezoekje aan haar kinderen Harik (14) en Elli (11) in Luxemburg. De begin vorig jaar naar Nederland gevluchte Oekraiense is vanaf zaterdag dé blikvanger in het Basalt NK dammen voor vrouwen in Hoogeveen.

Eigen foto

Markante blikvanger in het Basalt NK dammen voor vrouwen, dat zaterdag in Hoogeveen van start gaat, is Darya Tkachenko. De Oekraïense valt op door haar ranke postuur, een geweldige erelijst, maar vooral als vluchtelinge uit een door oorlog getroffen land, welke status haar een invitatie voor het NK heeft opgeleverd.
Laveren met en tussen damschijven, dat kan de viervoudig wereldkampioene als de beste. Maar die vaardigheid komt Tkachenko ook van pas in het complexe sociaal-emotionele verkeer in haar geboorteland én de wereld daarbuiten. Want de 39-jarige alleenstaande Oekraïense is bepaald niet het type dat in een hoekje gaat zitten kniezen. Door afkomst, studie, huwelijk én haar sport heeft ze veel gezien en meegemaakt. Ze begin 2022 Kiev en betrok met hulp van clubgenoten een kamer in Wageningen.

Aan de vooravond van het NK in Hoogeveen trekt ze in Luxemburg een weekje op met haar kinderen Harik (14) en Elli (11), die bij haar voormalige echtgenoot wonen. Tkachenko is gek met haar kroost. ,,Ik ben blij dat het ze goed gaat en dat ik ze regelmatig kan zien. Ze zijn opgegroeid in Frankrijk en Luxemburg, waar ik zo’n acht jaar gewoond heb.”

Vier wereldtitels

Haar grillige levensloop laat zich niet eenvoudig duiden. Met name over de huidige situatie in haar thuisland wil ze liever niet veel zeggen. Begrijpelijk, omdat Tkachenko zowel familie en vrienden in Oekraïne als Rusland heeft en een oorlog nauwelijks grijstinten toelaat. Toch doet ze een poging enig inzicht te verschaffen.

,,Ik groeide op in de regio Donetsk. Daar heb ik als 10-jarige ook leren dammen, dat uitgroeide tot een rode draad in mijn leven. Toen ik 18 was en biologie ging studeren in Kiev had ik als jeugdspeler al veel van de wereld gezien. Vanuit Kiev trok ik op mijn 25ste met mijn man naar Frankrijk, waar onze kinderen geboren zijn. In die periode haalde ik twee Europese en vier wereldtitels.

Toen ik in 2015 terugkeerde naar Oekraïne, lag mijn geboortestreek Donetsk onder vuur en ik heb de treurige gevolgen gezien. Veel inwoners en ook familie zijn vertrokken, zoals mijn moeder, die naar Moskou verhuisde. Bij haar heb ik toen vaak gelogeerd.”

Dubbel paspoort en reisgedrag

Nadat Tkachenko rond 2015 terugkeerde naar Oekraïne, braken er gevechten uit in haar woonplaats Donetsk. ,,Ik heb er zelf geen last van gehad maar heb wel de gevolgen gezien. Veel inwoners waaronder mijn ouders moesten tijdelijk uit de regio weg. Zelf ben ik tussen 2016 en 2019 vaak in Moskou geweest, waar ik dan bij mijn neef kon logeren.”

Ook in die periode speelde Tkachenko regelmatig in het buitenland. Als Oekraïense kon ze in Moskou geen visum krijgen, reden om een Russisch paspoort aan te vragen. ,,Puur praktisch dus, al kreeg ik daar van sommigen in mijn omgeving wel commentaar op. Toch hebben miljoenen mensen in Oost-Europa en de Krim een tweede paspoort . Het hielp hen om hun leven de crisis in 2014 te organiseren. Het gold vermoed ik ook voor Zelensky voor hij president werd en als acteur vaak in Moskou vertoefde.”

Tkachenko’s reisgedrag is niet de enige reden van haar moeizame relatie met de Oekraïense bond en sommige spelers. ,,Het speelt al tientallen jaren. Sommige bestuurders zijn nogal dominant en willen je graag een bepaalde kant op sturen. Ik wil juist graag zelf de regie over mijn carrière en spel voeren en heb daar veel profijt van gehad, ook door de prijzen die ik won. Dat leidt soms tot scheve gezichten en dat snap ik wel want de spoeling in onze sport is dun.”

Wereldburger

Tkachenko woonde begin 2022 nog in Kiev: ,,Na een onrustige week met luchtaanvallen en gesloten winkels ben ik vertrokken. Ik had al een vliegticket naar Nederland voor de competitie, maar omdat de vlucht werd geannuleerd, heb ik de trein genomen.”

Opnieuw profiteerde Tkachenko dus van haar status als wereldburger. Niet geheel toevallig woont ze nu ruim een jaar in Wageningen. Prominente clubleden als de voormalige FMJD-voorzitters Wouter van Beek en vooral Harry Otten steunen haar. Vrijwel alle spelers kent ze persoonlijk. Bovendien heeft Wageningen net als Hoogeveen een actief stimuleringsbeleid voor vrouwen en jeugd. Zo is de in Groningen opgegroeide voormalig nationaal kampioene Heike Verheul er sinds kort voorzitter.

De oud-wereldkampioene speelt niet in de hoofdmacht maar ‘slechts’ in het tweede van Wageningen. Ze heeft er geen enkele moeite mee. ,,Er spelen zowel jonge talenten als oude bekenden. Ik ontmoet nieuwe mensen en wil graag iets terugdoen voor de geboden gastvrijheid.”

Favorietenrol

Sportieve uitdagingen heeft Tkachenko nog genoeg. Zo kreeg ze deze week samen met Heike Verheul een sponsorplaats voor het aanstaande WK en zaterdag maakt ze dus haar debuut in het NK. Net als bij de schaakbond mag iedereen die een jaar in Nederland woont meedoen aan titeltoernooien en het KNDB-bestuur vond haar hoge rating en status als vluchteling genoeg aanleiding voor een invitatie.

Tkachenko moet nog zien of ze haar favorietenrol kan waarmaken. ,,Het is een nieuw toernooi voor mij, waaraan ervaren spelers als viervoudig kampioene Vitalia Doumesh, maar ook enkele grote talenten meedoen.” Ze doelt met name op de tieners Fleur Kruysmulder, Luise Gabbert en thuisfavoriete Lisa Scholtens (18) uit Slagharen, die haar derde plaats van vorig jaar minimaal wil evenaren.

Maar vooral wil Tkachenko genieten van het spel in de fraaie entourage van het toernooi, dat evenals vorig jaar wordt gerund door het vrouwencollectief DroomDamsters. Inmiddels weet ze dat er meer in het leven is dan een spelletje dam. ,,Ik zou al mijn titels graag inruilen voor een betere wereld. Ook de damsport heeft veel last van de impact van de pandemie, de oorlog, de klimaatcrisis. We kunnen dat niet zomaar omdraaien, maar wel ons best doen om er individueel én samen wat van te maken.”

Personalia

Naam : Darya Tkachenko (39)

Nationaliteit : Oekraïense

Geboren en opgegroeid in Torez (regio Donetsk)

Vanaf 2000 in Kiev (studie), Toulouse & Luxemburg (huwelijk), Moskou (familie), Kiev

Vanaf 2022: Wageningen (vluchteling sinds 2022)

Opleiding : Master of Science Biologie

Burgelijke status : ongehuwd, kinderen Harik (14) en Elli (11)

Damsport

8e met rating 2212 op wereldranglijst vrouwen

Clubs : Zaporizhzhia, Kiev, Wageningen (2e team)

Erelijst : meerdere jeugdtitels (o.a. WK Hijken 2000, Frankrijk 2001), Europees kampioene in 2004 en 2006, wereldkampioene in 2005, 2006, 2008, 2011 en 2022 (Rapid), kampioene Oekraïne in 2021.