Leeuwarder Courant • Bert Dollekamp • 18 december 2023 22:20 • Sport

Vol bewondering volgt oud-wereldkampioen Harm Wiersma de 14-jarige Matheo Boxum bij diens NK debuut. Foto: Johan Wolfard

Terwijl het NK dammen in Drachten net als vorig jaar op een pas-de-deux tussen Jan Groenendijk en Alexander Baljakin lijkt uit te draaien, draait de piepjonge Matheo Boxum uit Emmeloord in zijn eerste NK onbevangen spelend mee in de middenmoot. Ondertussen proberen de Friezen Gabriël Heerema en Gerlof Kolk aan te klampen bij de middenmoot, maar dat is in een ijzersterk veld nog een hele toer.

Zaterdag 16 december rond 14.00 uur. Het is een drukte van belang bij Van der Valk in Drachten. De vierde ronde van het NK loopt op zijn eind. In een belendende zaal spelen zo’n twintig viertallen geanimeerd om de Friese sneldamtitel. Weer een zaal verderop krijgt het publiek uitleg van oud-wereldkampioen Harm Wiersma, die ook de kijkers op internet bedient.

Directeur topsport van NOC-NSF André Cats komt ook even kijken. Hij is te gast bij de dambond, die er wat betreft topsportbeleid en talentontwikkeling goed opstaat bij de sportkoepel.

Toptalent

Toptalent en drievoudig wereldkampioen bij de aspiranten Matheo Boxum heeft het lastig tegen middenmoter Wouter Ludwig. Hij heeft er dan al drie enerverende partijen opzitten. Na een spectaculaire combinatieve zege op Anton van Berkel gaat hij in een complex middenspel onderuit tegen zijn clubmaat bij Hijken Wouter Sipma, maar schuift een fraaie positiepartij met de mondiale nummer drie Martijn van IJzendoorn probleemloos naar remise. Maar nu zit hij zwaar in de problemen met zijn dam, die met twee schijven als secondant in schaarse bedenktijd zes oprukkende brikken moet zien te stoppen.

Een bord verderop zijn de twee Friezen in het gezelschap Gabriël Heerema uit Rottevalle en Leeuwarder Gerlof Kolk verwikkeld in een fel gevecht. De op zijn 49ste dankzij een sponsorplek debuterende Heerema houdt zich tot dan toe afgezien van een knullige eindspelfout tegen ‘sluipmoordenaar’ Baljakin prima staande en heeft ook tegen de matig in zijn tweede NK gestarte Kolk het beste van het spel. Maar de 40-jarige journalist van Omrop Fryslân vermant zich en neemt handig manoeuvrerend het initiatief over, waarna een wederzijdse doorbraak naar dam tot een gelijkwaardige remise leidt.

Zover is Matheo Boxum nog lang niet. In de demonstratiezaal schiet de grafiek van computer Kingsrow enkele malen vervaarlijk uit, ten teken dat Ludwig kan winnen, maar dat niet doet. Wiersma legt uit hoe dat komt. ,,In deze variant moet zwart uit zo’n acht mogelijkheden tweemaal achtereen de enige goede zet spelen om een winnend afspel te bereiken. Dat is achter het bord zelfs voor topspelers nauwelijks te doen.”

Ervaring rijker

Weer een remise en een ervaring rijker voor Boxum, die tegen mede-debutant Jan van der Star meteen doorpakt en vanuit een hangende stand zegevierend de enige rustdag van het loodzware toernooi bereikt.

,,Ik ben heel tevreden hoe het gaat”, vertelt hij zondag. ,,Vooraf voel ik altijd wel wat spanning, maar als ik eenmaal speel is dat snel weg. Ik ga de partijen open en zonder speciale verwachting in. Er is natuurlijk wel krachtsverschil, maar het zijn allemaal goeie dammers. Ik probeer een speltype te bereiken dat me een beetje ligt. Verder maakt het eigenlijk niet uit of ik tegen Groenendijk of tegen Terweijden speel, want je krijgt sowieso een zware partij.”

Vol goede moed begint Boxum maandag derhalve aan de tweede helft van het loodzware toernooi met voor de derde maal een dubbele ronde, waarin hij meteen de in bloedvorm verkerende Jan Groenendijk treft. ,, Ik ben niet heel tevreden over hoe het ging. Ik kwam gewoon niet lekker in mijn spel.”

Niettemin weet Boxum de strijd tot diep in het eindspel te rekken, maar moet toch capituleren tegen de van start tot finish vlijmscherpe vice-wereldkampioen. De jongste debutant sinds de in 1967 13-jarige Harm Wiersma zit echter niet bij de pakken neer en schuift tegen subtopper Ben Provoost zonder mankeren naar remise. Op naar het volgende leermoment.

Heerema houdt zich prima staande

Ondertussen houdt Gabriël Heerema zich prima staande in het grootmeesterlijke geweld. Zijn theoretische kennis is enigszins gedateerd en door een drukke baan schort het aan speelritme. Maar het talent is onaangetast en zijn motivatie en vechtlust doen de rest, wat hem tegen de grootmeesters Hein Meijer en Jitse Slump twee even benauwde als verdiende remises oplevert.

Ook Gerlof Kolk probeert het beste ervan te maken. Na zijn matige start is hij na drie correcte remises weer onder de mensen en trekt vervolgens tegen de grote Alexander Baljakin onvervaard ten strijde. Om op een onbewaakt moment toch in de val te trappen. Topsport is hard.

Stand NK dammen

1. Jan Groenendijk 7-12, 2. Alexander Baljakin 7-11, 3 .Martijn van IJzendoorn 7-9, 4. Ben Provoost en Jitse Slump 7-8, 6. Matheo Boxum, Wouter Sipma en Wouter Ludwig 7-7, 9. Gabriël Heerema en Heijn Meijer 7-6, 11. Anton van Berkel 7-5, 12 t/m 14: Jan van der Star, Luuk Terweijden en Gerlof Kolk 7-4.