Na een bloedstollende tiebreak met Alexander Baljakin legde de 25-jarige Jan Groenendijk beslag op zijn derde nationale damtitel in successie. Foto: G. van Dijk

Voor de derde maal op rij heeft Jan Groenendijk de nationale damtitel veroverd. Hij deed dat evenals de vorige twee jaar door Alexander Baljakin af te troeven in een beslissende tiebreak. Organisator Jan van Dijk heeft al plannen voor volgend jaar, want dit geslaagde NK smaakt naar meer.

Debutant Matheo Boxum (14) uit Emmeloord is dik tevreden met zijn achtste plek. Van de twee in de achterhoede gefinishte Friezen was Leeuwarder Gerlof Kolk niet in zijn beste doen, maar genoot debutant Gabriël Heerema (49) uit Rottevalle met volle teugen. Taeke Kooistra uit Hartwert won het parallel aan het hoofdtoernooi gehouden NK Fries dammen, waarbij men ook overdwars slaat.

Groenendijk achterhaalt Baljakin

Zaterdag 23 december rond 14.00 uur. Het is opnieuw een drukte van belang bij Van der Valk in Drachten, waar het NK dammen zijn ontknoping beleeft. Voor Jan Groenendijk is het een jaar waarin het, met uitzondering van het WK zilver achter de Oekraïense vechtjas Anikeëv, alles goud is wat blinkt.

Ook in dit NK gaat het aanvankelijk crescendo voor de titelverdediger. „Ik begon bijzonder goed aan het toernooi en speelde ook bijzonder goed. Maar na mijn remises tegen de twee Friezen Gerlof Kolk en Gabriel Heerema zag ik Alexander in de slotfase ineens toch weer een punt uitlopen. De laatste ronde móest ik absoluut winnen van Luuk Terweijden om nog kans te maken.”

Terweijden schuwt de strijd niet en heeft halverwege een sterk centrum in handen. Na het blundertje dat hij dan toch begaat, transformeert de behendige Groenendijk de zwarte stelling tot wrak brandhout en veegt het restant met zijn dam op. En neemt vervolgens plaats in de wachtkamer in afwachting van de afloop bij het duel tussen Wouter Sipma en koploper Alexander Baljakin.

De achtvoudig kampioen is sinds enkele jaren als trainer in dienst van de bond en speelt zelf alleen nog bij ereklasser Huissen én in de finale van het NK. Daarin haalt hij tussen de wereldtoppers van TeamNL op zijn 62ste nog steeds een fenomenaal niveau. Gelukkig voor Groenendijk schakelt Sipma na een foutje in het middenspel tijdig over naar een actieve verdediging en schuift het eindspel soepel naar remise. Waarmee de talrijke toeschouwers krijgen waarop ze gehoopt hadden: een sneldam barrage om de titel.

NK van gemiste kansen voor Gerlof Kolk

Leeuwarder Gerlof Kolk (rechts) genoot van de entourage in Drachten, maar was zelf niet in goede doen, zoals hier tegen Alexander Baljakin, waarin hij in kansrijke positie blunderde. Foto: G. van Dijk

Terwijl Baljakin en Groenendijk zich opmaken voor de tiebreak, kijkt Leeuwarder Gerlof Kolk met gemengde gevoelens terug op zijn tweede NK. ,,Het was prachtig om mee te doen in eigen provincie. Veel steun van de thuissupporters gehad, maar mijn partijen waren matig. Tegen Baljakin maakte ik een fout in mijn berekening. Ik dacht op een winnend plan aan te sturen, maar in mijn berekening heb ik een schijf verkeerd gezien. Ook tegen Van IJzendoorn kwam ik als winnaar uit het middenspel en alle kansen leken aan mij. Maar op de 33e zet geef ik mijn voordeel weer helemaal weg door een babyzetje te missen. De kansen die ik dit NK heb gekregen heb ik allemaal laten liggen…. Dan wordt je terecht dertiende. Wel hulde voor de organisatie!”

Als verzachtende omstandigheid voor de 42-jarige programmamaker bij Omrop Fryslân geldt dat hij grieperig aan het loodzware toernooi is begonnen. Gaandeweg komt hij beter in zijn spel, zoals hij na zijn blooper tegen Baljakin bewijst met een prima remise met de latere kampioen Groenendijk.

Genieten voor debutant Gabriël Heerema

Gabriël Heerema (links) genoot met volle teugen van zijn debuut, waarin hij in de achterhoede eindigde, maar volwaardig meedeed, zoals hier met een vlekkeloze remise tegen de latere kampioen Jan Groenendijk. Foto: G. van Dijk

Ook Gabriël Heerema uit Rottevalle eindigt in de achterhoede, maar tussen de wereldtoppers van TeamNL slaat hij geen gek figuur. Opmerkelijk genoeg verliest ook hij net als Gerlof Kolk na een prima partij door een grove blunder van Alexander Baljakin en schuift tegen Jan Groenendijk zonder een centje pijn naar remise. De 49-jarige debutant heeft tien dagen lang genoten. ,,Het was heerlijk om mij met de top van Nederland te meten, kijken of ik nog mee kan komen. Dat is redelijk gelukt. Het kan natuurlijk altijd beter, maar je moet ook realistisch zijn. Mijn slechtste partij was toch wel tegen Wouter Sipma, na dertien zetten stond ik zetten al een schijf achter. Dat gaf wel even een mentale dreun. Maar tegen Ludwig, Groenendijk en Provoost heb ik prima gespeeld. Tijdens het toernooi voelde ik mij superfit, het kon niet lang genoeg duren terwijl anderen al redelijk kapot waren. Maar nu het toernooi is afgelopen ben ik helemaal leeg.“

Een prachtige leerervaring voor de 14-jarige Matheo Boxum uit Emmeloord was zijn NK debuut een prachtige leerschool, waarin hij met 13 punten uit 13 partijen een aansprekend resultaat boekte. Foto: G. van Dijk

Matheo Boxum uit Emmeloord wordt overstelpt met complimenten na een sterk debuut, dat hij besluit met een mooie remise tegen de als derde geëindigde Jitse Slump. De 14-jarige Boxum, toont zich heel tevreden. Waarbij hij de vaardigheid zelfreflectie al aardig in de vingers heeft.

,,Vooraf had ik ingeschat dat een gemiddelde score een erg uitdagend doel zou zijn. Dat dit ook precies zou lukken had ik eerlijk gezegd niet verwacht. Mijn streven was vooral om tegen iedereen voor een interessante, leuke partij te gaan.” Als mooiste partij noemt hij opmerkelijk genoeg niet remises met grootmeesters als Van IJzendoorn en Slump, maar zijn winst op Gerlof Kolk. ,,Op die partij kijk ik met een heel positief gevoel terug. Gerlof speelde aanvankelijk wat voorzichtig. Ik heb toen toch een manier gevonden om druk te zetten, kansen te creëren en de partij alsnog te winnen.” Maar vooral was het toernooi voor Boxum een prachtige leerervaring. ,,De belangrijkste les is misschien wel om bij een nadelig remise-eindspel, zoals tegen Baljakin en Groenendijk, kalm genoeg te blijven om daadwerkelijk richting remise te spelen. Zo hoop ik uit dit toernooi veel lessen te trekken en me verder te ontwikkelen.”

‘Oer Alles’ bij NK Fries dammen

Aan het NK in Drachten is ook een kampioenschap Fries dammen gekoppeld. Bij deze vooral in Friesland gespeelde spelvorm wordt behalve schuin ook overdwars geslagen (‘Oer Alles’ ) , hetgeen tot bijzondere slageffecten leidt, waarbij remise zelden voorkomt. Het toernooi wordt gewonnen door Taeke Kooistra uit Hartwert, die in de slotronde met een scherpe openingsvariant de Groninger Frederik Bos aftroeft. Na een benauwde remise met Folkert Groenveld wordt titelverdediger Jelle Wiersma uit Wommels tweede, waarmee hij Hein de Vries uit Leeuwarden nipt voorblijft. Met zijn bronzen plak houdt De Vries echter wereldkampioen Marten Walinga uit Waaksens verrassend buiten het podium.

Een flitsende tiebreak

Het beslissende moment in het NK dammen. Jan Groenendijk (rechts) staat op het punt om met zwart een kleine combinatie uit te voeren door eerst met 28-32 en 18-22 een kleine combinatie uit te voeren, waarna zijn schijf rechtsbuiten op veld 36 een vrije doortocht naar dam heeft.   Foto: G. van Dijk

Inmiddels zijn Groenendijk en Baljakin begonnen aan hun derde barrage in drie achtereenvolgende titeltoernooien. Waar Baljakin bij vorige edities vrij kansloos werd geklopt door de vermoedelijk beste sneldammer van de planeet, gaat de strijd nu lange tijd gelijk op. In het eerste van twee rapid duels mist Baljakin een gouden kans om meteen toe te slaan. Het zal zijn enige blijken te zijn. Na nog een remise volgen blitzpartijen met vijf minuten plus drie seconden bonus per partij. Steeds hebben ze hetzelfde verloop. Baljakin houdt een minuut of drie over voor de slotfase, terwijl Groenendijk dan nog maar seconde of tien heeft. Toch houdt de vice-wereldkampioen schijnbaar volledige controle over zijn berekeningen, zenuwen en motoriek. Dan werkt hij in de vijfde partij vanuit de opening á tempo naar een complex middenspel toe. Zijn leeftijd begint Baljakin nu toch parten te spelen tegen de 27 jaar jongere opponent. Als beiden onder de tien seconden duiken heeft Groenendijk beet en dwingt met een kleine forcing de beslissende doorbraak af. Balkakin wil nog wel maar kan niet meer en gaat in toch al verloren positie door zijn vlag. Wat een ontknoping! Vol respect drukken de grootmeesters elkaar de hand. Jan Groenendijk is blij met zijn derde titel en heeft zijn analyse meteen paraat. ,,De barrage was slopend en ik ging een paar keer langs de rand van de afgrond, maar uiteindelijk was hij denk ik nog net iets slopender voor Alexander.”

Dit NK dammen smaakt naar meer

De sterkhouders van het NK dammen met v.l.n.r. columnist Tjalling van den Bosch, toernooidirecteur Jan van Dijk, oud-wereldkampioen Harm Wiersma, webmaster Hendrik Veenstra en arbiter Gerben de Wit. Foto: G. van Dijk

Organisator Jan van Dijk uit Wolvega kijkt terug op een prachtig toernooi en zit al vol plannen voor volgend jaar. ,,Het was een succesvol NK met een mooie spannende tweestrijd tussen Groenendijk en Baljakin. Waar Groenendijk op het eind toch nog langszij wist te komen en de barrage wist te winnen. Organisatorisch zat het goed in elkaar, al bracht het werken met een klein team wel de nodige risico’s met zich mee. De analyses van Harm Wiersma waren prachtig. Het is echt een genot om hem bij een dambord aan het werk te zien. Bij het Fries dammen was er een overtuigende zege van Taeke Kooistra. Totaal waren de spelers erg tevreden naar de geluiden die ik gehoord heb. Het lijkt dus voor herhaling vatbaar.”

Van Dijk wil vooral werken aan de maatschappelijke uitstraling van het toernooi. ,,Dat sluit aan bij de wensen van de gemeente. De wethouder stimuleert de verbinding tussen topsport en breedtesport. Binnenkort gaan we met hem om tafel samen met Sportbedrijf Drachten en bondscoach Rik Keurentjes, om te kijken hoe we dat vorm kunnen geven. We denken bijvoorbeeld aan een denksportweek voor scholen met bridge, schaken en dammen. En natuurlijk gaan we samen verder met het maatschappelijk project Fitter Brein, dat hier afgelopen week een veelbelovende start heeft gehad.”

Eindstand NK Dammen

1. Jan Groenendijk 12-19, 2. Alexander Baljakin 12-19 (na barrage), 3. Jitse Slump 13-16, 4. Martijn van IJzendoorn 13-16 (na barrage), 5. Wouter Sipma, Ben Provoost en Wouter Ludwig 13-14, 8. Matheo Boxum en Heijn Meijer 13-13, 10. Jan van der Star, Anton van Berkel en Gabriël Heerema 13-10, 13. Gerlof Kolk 13-9, 14. Luuk Terweijden 13-5.

Eindstand NK Fries dammen

1. Taeke Kooistra 7-5.5, 2. Jelle Wiersma 7-4.5, 3. Hein de Vries 7-4, 4. Marten Walinga 7-3.5, 5. Dicky van der Meer 7-3.5, 6. Frederik Bos 7-3, 7. Folkert Groenveld 7-3, 8. Frans Kingma 7-1.
Bij Fries dammen is de telling als bij schaken: winst 1, remise 0.5 en verlies 0 punten.