WK DAMMEN 2021
Het wereldkampioenschap dammen 2021 werd van 28 juni tot en met 14 juli 2021 in de Estse hoofdstad Tallinn gespeeld. De winnaar van het vorige WK, Alexander Georgiev, verdedigt zijn titel niet. Alexander Shvartsman werd voor de vijfde keer wereldkampioen bij de mannen en eindelijk was er de wereldtitel voor Matrena Nogovitsyna bij de vrouwen.
WK dammen 2021: een bijzonder toernooi door de corona pandemie Op lidraughts werden alle partij- en live getoond en zijn de par- tijen nog na te spelen: ga naar de website lidraughts.org en daar via kijken en uitzendingen kun je een ronde van het WK se- lecteren en de partijen naspelen met her en der wat analytische opmerkingen van de lidraughts software. Ook zijn de partijen uiteraard na te spelen op toer- nooibase met commentaar van diverse dammers. Tijdens het toernooi werden door Rick Hakvoort en Steven den Hollander livestreams via Twitch verzorgd met analyses van de partijen. Op YouTube wa- ren ook analyses van Chizhov te zien van ongeveer een half uur per finaleronde, dagelijks met een andere commentator. Deze zijn nog te zien op het YouTu- be kanaal van Draughts10x10. Ze zijn ook te vinden door te zoeken op internet met zoek- opdracht draughts10x10; hier- bij vind je ook, naast de WK livestreams veel andere interes- sante dam-livestreams. Op een van de youtube livestreams is bijvoorbeeld een live Question and Answer te zien waar Internationaal Mees- ter Frerik Andriessen de nieuwe wereldkampioenen interviewt en enkele partijfragmenten met ze bespreekt.
Om te beginnen was de deel- nemerslijst pas laat bekend omdat er geen continentale kampioenschappen gehouden konden worden en de con- tinenten erg laat de spelers meldden die ze kwalificeerden. Gedurende de laatste maan- den voor het toernooi werd steeds duidelijker dat veel spelers niet mee konden doen door de Covid situatie en dat een fors aantal reserves kon in- vallen. In de laatste week bleek ook nog dat enkele spelers te veel visumproblemen hadden en daardoor niet konden ko- men (Ndjofang en Nga uit Ka- meroen en Bukase uit Congo). Dat leidde tot last minute ver- vangingen vanuit de officiële reservelijst. Volgens de FMJD-reglemen- ten wordt er voor ieder WK een reservelijst gemaakt die bestaat uit enerzijds de top- spelers van de ratinglijst en an- derzijds de topspelers van de worldcuplijst. name de Afrikaanse spelers waren zeer groot. Door de co- rona situatie waren de Estland- se ambassades en consulaten voor het merendeel gesloten en moesten verschillende lan- den als Mali en Cameroon hun visa krijgen via Caïro in Egyp- te. Mali had een speler naar Egypte gestuurd om daar de visa te regelen maar die kon niet snel terug omdat hij eerst weer een PCR-test nodig had om van Egypte terug te reizen naar Mali met de paspoorten en visa voor de Malinese spe- lers. Cameroon had het via DHL gedaan maar moest lang wachten op de visa omdat DHL ze per abuis vier dagen op het kantoor van DHL in Caïro had laten liggen. Voor het vrouwentoernooi waren er geen Covid gere- lateerde problemen met de deelnemers; alle door de con- tinenten aangewezen deel- nemers konden meespelen, waarbij ook een speelster uit Amerika en één uit Afrika. Ook in dit WK was de kwalificatie door de continenten verzorgd door speelsters te kiezen die hoog op de FMJD-ratinglijst stonden; hierdoor was er geen plaats voor een Nederlandse speelster. Omdat de meeste speelsters uit Europa kwamen waren daar minder visumpro- blemen. Wel dreigde de ge- spannen situatie met Belarus, dat de grenzen met de Euro- pese Unie landen had geslo- ten, roet in het eten te gooien maar de zussen Fedorovich konden uiteindelijk toch reizen vanuit Minsk via Moskou en Sint Petersburg naar Tallinn en Viktoriya Motrichko via Oekra- ïne.
Uitstel eerste ronde
Door al deze moeilijkheden, waar nog ticketproblemen voor de spelers uit Ivoorkust bovenop kwamen, zag het er naar uit dat de Afrikaan- se spelers pas een uur na het begin van de tweede ronde in Tallinn zouden kunnen zijn. Het FMJD-bestuur vond de uit- zonderingssituatie door Covid ernstig genoeg om te beslui- ten het begin van het toernooi met één dag uit te stellen. De spelers uit Mali, Cameroon en Ivoorkust kregen de gelegen- heid om tot uiterlijk 18.00 uur hun eerste ronde partij (die om 15.00 uur begon) te starten. De spelers uit Ivoorkust had- den echter uiteindelijk een ticket dat ze pas de ochtend na de eerste ronde in Tallinn bracht. Volgens het besluit van het FMJD-bestuur hadden ze daarmee hun eerste ronde par- tij verloren. Uiteindelijk was er een heel vervelend probleem waardoor Jean-Marc Ndjofang en Landry Nga toch niet konden komen: Ze waren weliswaar gevacci- neerd met het Chinese vac- cin Sinovac dat ook in Estland werd geaccepteerd maar hun vlucht met Air France ging via Parijs en Frankrijk accepteerde de vaccinatie met Sinovac niet, ook al was het alleen maar een tussenstop in Parijs. Bijzonder sneu voor Jean-Marc die zich wel sterk had ingezet om de Afrikaanse spelers te onder- steunen om naar Tallinn te ko- men. Hun vervangers: Nicolai Ger- mogenov (die al enkele dagen in Tallinn was met de hoop in te kunnen vallen) en Kees Thijs- sen die op het laatste moment naar Tallinn afreisde. Uiteindelijk was er toch een mooi deelnemersveld op de been waarbij de vervangingen door reserves het toernooi ze- ker niet zwakker hebben ge- maakt, omdat veel grootmees- ters alsnog mee konden doen.
Perfecte organisatie
De organisatie van het toer- nooi had alles perfect voor elkaar in deze moeilijke tijd. Zeer grote speelzalen, met minstens twintig vierkante meter per partij, garandeerde voldoende afstand tussen de spelers en de enkele coaches en toeschouwers die in de speelzalen werden toegelaten. Wel waren er bredere speelta- fels geregeld van 1,20 meter breed waardoor de spelers op voldoende afstand van el- kaar zaten en hooguit even op moesten staan om een dam te halen. Er was dagelijks medi- sche hulp aanwezig, waardoor de spelers in geval van Covid gerelateerde verschijnselen voor de ronde een rapid Covid test konden doen. De situatie met betrekking tot Covid was in Estland kort voor het WK toernooi volledig genorma- liseerd: er waren nauwelijks nog besmettingen en nauwe- lijks beperkende maatregelen meer. In winkels was er geen mondkapjesplicht meer, al- leen middelen om de handen te desinfecteren. De meeste spelers gebruikten ook in de speelzaal geen mondkapjes meer, alleen enkele Neder- landse spelers deden dat wel als ze rondliepen in de speel- zaal.
De nieuwe wereldkampioenen, foto’s Tiit Mõtus (Estland) en vormgeving van Draughts10x10
Roel en Jan en de tafel van 1,20 meter breed
De halve finales
De halve finales met vier groe- pen van tien spelers, verliepen voorspoedig voor de Nederlandse spelers: In groep A behaalde Roel Boomstra een ruime plus 5 score voor Vipulis en Getman- ski met plus 3; in groep B was veel spanning en uiteindelijk eindigden drie spelers, waar- onder Jitse Slump, op een ge- deelde eerste plaats met 11 uit 9. Joel Atsé die de eerste ron- de reglementair had verloren doordat de spelers uit Ivoor- kust niet op tijd waren, bereik- te in deze groep desondanks de eerste plaats; alleen Kees Thijssen kwam zijn slechte start met twee nederlagen tegen Mariko en Atsé niet te boven en ondanks een tussensprint met enkele goede overwinnin- gen eindigde hij als zesde in zijn groep. In groep C een duidelijke over- winning met plus 5 voor Jan Groenendijk gevolgd door Wouter Sipma met plus 3 en Ivanov met plus 2 en in groep D ook een plus 5 score voor Martijn van IJzendoorn. In deze groep bereikte Shvarts- man met de hakken over de sloot plaatsing door de laatste ronde in een remise eindspel van 4 om 3 toch nog te winnen van Saint Juste Makendy en net voor Niami en Tsogtbaatar te eindigen.
Een paar combinatieve fragmenten uit de Halve Finales
Diagram 1:
Een geniepige coup Philippe van Jan Groenendijk tegen Igor Chartoriyski 18...17-22 19.28x06 23-28 20.32x14 07-11 21.06x17 12x45 waarna schijf 14 wordt gewonnen.
Diagram 2:
Aka die denkt te winnen te- gen Makendy: 31...17-21 32.26x28 13-18 33.23x03 20-25 34.03x20 maar in plaats van de geplande vierslag 25x41 gevolgd door de drie- slag 15x22 met winst moet hij er vijf slaan met 25x34 en ver- liest!
Diagram 3:
Een gemiste, fraaie forcing in de partij tussen de 12-jarige Pritt Lokotar en Kassim Souaré: 34.34-30! met twee combina- tieve varianten: ...13-19 35.32-27 19x39 36.30x10 05x14 37.29-24 20x29 38.37-31 26x37 39.38-32 37x28 40.40-34 39x30 41.35x02 ...05-10 35.30x19 13x24 36.40-34 08-13 37.23-19 14x23 38.33-28 24x31 39.28x06
Diagram 4:
Een lokzet van Jitse Slump te- gen Joel Atsé met 31...20-25! Fout is nu voor wit: 32.22-18? 25x43 33.18x20 43-49 34.50-44 49x40 35.35x44 wegens 4-10! en wit kan geen 36.20-15 spelen door 19-23! 37.28x8 3x12 38.15x13 12-18 39.13x22 17x50.
Spannend moment tussen halve finales en finale
Zowel alle twaalf finalisten WK algemeen als alle zestien deelneemsters van het vrouwen toernooi moesten een rapid Covid test doen en zouden niet kunnen spelen als die positief zou zijn. Gelukkig testten alle 28 spelers en speelsters negatief en kon het toernooi op een normale wijze worden voortgezet. De finale open categorie Van iedere halve finale groep kwalificeerden zich de top drie voor de finale, waarbij de onderling al gespeelde partijen mee telden voor de finale. In de finale van twaalf spelers moesten daardoor nog negen rondes worden gespeeld. Alle onderlinge partijen tussen de finalisten die in de halve finales waren gespeeld eindigden in een remise zodat alle spelers met 2 uit 2 aan de finale begonnen. De finale kwam maar langzaam op gang en in de eerste drie rondes werd alles remise. Pas in ronde vier en vijf, die op een dag werden gespeeld (nodig door het uitstel van de start van het WK) vielen in beide rondes twee overwinningen.
Geen match Boomstra – Georgiev
Tijdens het WK werd in Tallinn ook de Assemblée Generale (Algemene Vergadering) van de FMJD gehouden waar geheel onverwacht werd besloten om de match Boomstra-Georgiev, die in het voorjaar nog niet kon worden gehouden en was uitgesteld tot het najaar) te cancellen. De Algemene Vergadering was echter zo slordig om de consequenties van dat besluit niet te overwegen. Onduidelijk bleef daardoor enkele dagen wat dit betekende voor de rechten van Boomstra en Georgiev voor de match 2022. In principe zou de winnaar van die match de nieuwe wereldkampioen van dit WK toernooi mogen uitdagen. Op die Algemene Vergadering werd ook een geheel nieuw bestuur van de FMJD gekozen met als voorzitter Jacek Pawlicki uit Polen. Dat bestuur vergaderde via een zoom meeting enkele dagen later en besloot dat Roel Boomstra het recht zou hebben de match tegen de nieuwe wereldkampioen te spelen. Een van de redenen was dat Georgiev in de aanloop van de WK-match tegen Boomstra een brief aan het FMJD bestuur had geschreven dat hij afzag van zijn rechten als wereldkampioen. Direct na deze beslissing van het FMJD- bestuur is dit, voorafgaand aan ronde acht van het toernooi, ook gemeld aan de spelers en gepubliceerd op het publicatiebord van het WK.
De Nederlandse WK finalisten
Verloop finale lang spannend
Lang bleef het zeer onzeker wie van een hele serie kandidaten de titel voor zich zou opeisen door een belangrijke partij te winnen. Bij het ingaan van de achtste ronde, met nog twee rondes te gaan, was het nog zeer onduidelijk wie de podiumplaatsen zouden gaan opeisen: Boomstra, Shvartsman en Groenendijk hadden 11 punten uit 9 en Sipma en Getmanski 10 punten. Daarbij was Sipma ook nog een duidelijke kandidaat omdat hij na zijn overwinning op Atsé nu alleen nog de op papier twee zwakste finalisten zou ontmoeten: Vipulis en Niami. Het zag er op dit moment heel mooi uit voor de Nederlandse spelers. Uiteindelijk viel de beslissing in deze achtste ronde echter uit in het nadeel van de Nederlandse spelers door nederlagen van Jan Groenendijk tegen Getmanski en Jitse Slump tegen Shvartsman. Shvartsman eindigde hierdoor uiteindelijk met een punt voorsprong op Getmanski en Boomstra waarbij Getmanski door zijn overwinning op Groenendijk als tweede eindigde en Roel Boomstra als derde. Door een ongelukkige nederlaag van Wouter Sipma tegen Christian Niami in de laatste ronde vanuit een betere stand, verdrong Christian Jitse Slump van de achtste plaats zodat Jitse zijn A-status van NOC*NSF kwijtraakte. Daarvoor is het nodig om bij de eerste acht in het WK te eindigen. Het verloop van de finale zou heel anders zijn geweest als Joel Atsé zijn kansen tegen Shvartsman in ronde zes van de finale optimaal had benut.
Diagram 5:
In de ongewone midden- spelstand van het diagram vervolgde Shvartsman met 24.27-22(?) en Atsé speelde sterk 23-29! waarna wit problemen heeft door kleine combinaties via 26-31. Zo zou onmiddellijk 25.43-39 verliezen door 12-18 en 26-31 met slag naar 44. Dus speelde Shvartsman verplicht 25.30-25. Nu overzag Atsé de winstkansen door 8-13. Vreemd genoeg had hij, zoals hij later op Facebook aangaf, deze gunstige afwikkeling eerder al gezien maar vergiste hij zich hier door 4-9 te spelen. Het probleem waar wit mee zit na 8-13 is de kleine combinatie met 26.43-39 26-31! 27.37x8 7-12 28.8x17 13-18 29.22x13 11x44 met zeer goede winstkansen voor zwart. In de partij blijft Atsé nog langere tijd goed staan maar in de eindfase gaat het zelfs helemaal mis waardoor Shvartsman in plaats van een 0 hier 2 punten scoort. De voor de eindstand beslissende partijen vonden plaats in de achtste van de negen finalerondes waarin twee Russen van twee Nederlanders wonnen: Getmanski van Groenendijk en Shvartsman van Slump.
Diagram 6:
Getmanski - Groenendijk stand na 42.38-32. Het probleem waar zwart mee heeft te kampen is het dubbeloffer waarmee wit na 13-18 zou kunnen profiteren van het gebrek aan formaties bij zwart: 42... 13-18 43.27-21! 17x26 44.32-27 26-31 45.43-38! 31x22 46.38-32!
Diagram 7:
Ondanks dat zwart twee schijven voor staat is zijn stand zeer slecht. Waarschijnlijk gaat wit winnen ook als zwart op zijn sterkst vervolgt met: ...24-29 47.33x15 22-28 48.32-27 19-24 49.30x19 23x14 50.34-29 14-19 51.29-24 19x30 52.35x24 28-33 53.15-10 33-39 54.10-4 39-43 55.4x22 43-48 56.22-17 wit wint het eindspel. Sytze Spijker geeft op Toernooibase de volgende variant aan, in plaats van 44... 26-31: ...18-22 45.27x29 26-31 46.43-38 31-37 47.29-23 19x39 48.30x19 39x30 49.35x15 waarna wit ook gaat winnen.
In de partij won Getmanski na 42...17-21 via 43.27-22 21-27 44.32x21 23-28 45.33- 29 28x26 46.29-23 19x28 47.30x8 28-32 48.8-2 32-37 49.43-38 37-41 50.2-19 41-46 51.19-5 20-24 52.35-30 24x35 53.34-29
Diagram 8:
Ronde 8: Shvartsman - Slump
In deze stand heeft Shvartsman wit en staat zwart iets minder doordat er te veel schijven op de vleugels staan. Jitse ruilde de schijf op 22 weg door 19-23 en 13-19 en kwam daarna onder druk te staan. De computer geeft aan dat er nog ongeveer gelijk spel is door de dubbele ruil met 24-30 met bijvoorbeeld de volgende elegante remise variant: ...24-30 41.35x24 20x29 42.33x24 19x30 43.42-37 18-23 44.39-33 15-20 45.33-28 23-29 46.40-35 20-24 47.38-33 29x38 48.32x43 30-34 49.28-23 24-29 50.23-18 25-30! 51.35x33 11-17 en remise.
Het partijverloop waarin Jitse het steeds lastiger krijgt maar analytisch pas op een heel laat moment echt verloren staat: ...19-23 41.42-37 13-19 42.22x13 19x8 43.39-34 24-29 44.33x24 20x29 45.35-30 23-28 46.32x23 29x18 47.38-33 11-17 48.33-28 6-11 49.28-23 18x29 50.34x23 25x34 51.40x29 11-16 52.23- 19 15-20 53.29-23 16-21 54.27x16 17-22 55.16-11 22-27 56.11-7 27-31 57.37-32 8-12 58.7x18 31-36 59.18-13 36-41
Diagram 9:
Remise is hier ook nog wel ...26-31 60.13-9 31-37 61.32x41 36x47 omdat het eindspel na 62...9-3 20-25 63.3-17 25-30 64.19-14 30-34 verrassend genoeg niet gewonnen kan worden. 60.13-8 20-24 deze poging om nog twee dammen te halen faalt. Volgens het computerprogramma Kingsrow had zwart hier zijn laatste kans op remise via 41-47, maar het is eindspel hogeschool en zelfs voor grootmeesters nauwelijks te berekenen. Het probleem voor wit is dan dat hij na bijvoorbeeld 61.8-3 20-25 niet kan verhinderen dat schijf 26 verder doorloopt naar dam en/ of schijf 25 actief wordt. 61.19x30 41-46 62.32-28 26-31 63.8-3 31-37 64.3-20 46-41 65.20-47 41-36 66.30-25 36-4 67.23-19 4-27 68.28-23 27-43 69.19-14 43-32 70.23-19 32-28 71.25-20 28-32 72.20-15 32-27 73.14-10 en zwart geeft het op.
Het WK vrouwen
Al langere tijd werd de nieuwe wereldkampioene Matrena Nogovitsyna gezien als kandidaat voor de wereldtitel: Na de derde plaats in 2010, als 19-jarige en de tweede plaats in 2011 werd die wereldtitel spoedig verwacht, maar het heeft toch tien jaar geduurd voordat Matrena die laatste stap kon maken!
Een mooie en belangrijke overwinning behaalde Matrena in een theoretische openingsvariant tegen Olga Fedorovich: 1.34-30 20-25 2.30-24 19x30 3.35x24 18-22 4.32-28 14-19 5.40-35 19x30 6.35x24 10-14 7.45-40 14-19 8.40-35 19x30 9.35x24 5-10 10.44-40 10-14 11.49-44 14-19 12.40-35 19x30 13.35x24 4-10 14.37-32 10-14 15.44-40 14-19 16.40-35 19x30 17.35x24 9-14 18.41-37 3-9 19.31-27 22x31 20.36x27 14-20 21.50-44 20x29 22.33x24 9-14 23.39-34
Diagram 10:
De zet 39-34 is hier ook gespeeld door Roel Boomstra tegen Artem Ivanov in het toernooi van Nijmegen 2019. De clou van deze zet is dat 14-19 nu minder goed is vanwege 24.34-30 25x34 25.24-20 15x24 26.28-22 17x28 27.32x14 en na bijvoorbeeld ...13-19 28.14x23 8-13 29.37-32 12-18 30.23x12 7x18 31.38-33 met positievoordeel voor wit. ...13-18 24.43-39 17-22 25.28x17 11x31 26.37x26 8-13 27.38-33 7-11 28.44-40 12-17 29.42-38 1-7 30.32-28 7-12 31.34-29 2-8
Diagram 11:
32. 26-21! Wit zet een mooie positionele ruil in waarna ze groot voordeel krijgt: ...17x26 33.28-22 18x27 34.24-20 15x24 35.29x7 11x2 36.33-29 8-13 37.29-24 6-11 38.40-34 11-17 39.39-33 16-21 40.46-41 27-31 41.48-42 2-8 42.34-29 8-12 43.29-23 12-18 44.23x12 17x8 45.33-29 8-12 46.41-37 12-18 47.38-33 18-22 48.33-28 en terecht geeft Olga het op.
Arleta Flisikovska, nog slechts FMJD-meester, was de verrassing van het toernooi met haar vijfde plaats. Naast goede overwinningen op grootmeesters Tkachenko en Idrisova wist ze zich in verschillende partijen, zoals die tegen de wereldkampioene Tamara Tansykkuzhina, uit schijnbaar verloren standen te worstelen en toch nog remise te bereiken. Mede daardoor eindigde ze boven vijf internationaal grootmeesters waardoor ze de directe Internationaal grootmeestertitel verwierf!
Matrena Nogovitsyna rechts in haar partij tegen Elena Cesnokova
Diagram 12:
Een combinatieve over- winning behaalde ze tegen top grootmeester Aygul Idrisova die wat erg onstuimig in de aanval was gegaan. Aygul staat al een aantal zetten zeer slecht en hier slaat Arleta combinatief toe met ...17-22 38.28x17 12x32 39.23x3 32-37 40.41x32 2-7 41.3x20 15x42 met winst.
Tekst: Frank Teer
