shashki35 Vologda ru

DAMSTRIJD tN BESLISSENDE FASE

Baba Sy verliest spannend duel met Rus Tsjecholev

Moskouse student nu favoriet om damkroon over te nemen

Koeperman nog een wezenlijke bedreiging

DONDERDAG 10 NOVEMBER 1960

(Van een speciale verslaggever)

HOOGEZAND, 9 nov. - Beslist werd woensdagavond de grote strijd om de werelddamtitel nog niet. Maar door de grootse zege van de jonge Rus Tsjecholev op Baba Sy is van de beide „kroonprinsen” de Moskouse student wel de eerste favoriet om de sedert 1958 door Koeperman met ere gedragen damkroon over te nemen. Aannemende dat Koeperman niet op het laatste moment toch nog succes heeft met zijn verdediging van het kostbare bezit. En al heeft Baba Sy dan het enerverende duel met Tsjecholev Verloren en verwisselde hij daardoor de leidersplaats met de tweede, uitgeschakeld is de Senegalees vanzelfsprekend ook nog niet. Er zijn nog drie ronden te spelen, waarin nog veel kan gebeuren!

Natuurlijk concentreerde de aandacht in de 23ste ronde van het tournooi zich in het bijzonder op het treffen tussen Baba Sy en Tsjecholev. Burgemeester G. Boekhoven speelde voor de Senegalees de Raphael-opening. Tsjecholev zocht de ,,R”-opstelling. Het aanbod werd door Baba Sy afgewezen. Hij zocht de klassieke centrumopstelling, waarmee hij in dit tournooi zovele successen heeft behaald. Fraai combinerend verhinderde Tsjecholev aanvankelijk deze opzet. Min of meer noodge-gedwongen plaatste de Senegalees een voorpost op 24, die evenwel een zorgen-kindje voor hem werd. Om zijn zwakte te verdedigen moest Baba Sy zijn eigen verdediging verzwakken.

Op formidabel sterke wijze toonde Tsjecholev aan, dat zijn flankspelpositie in alle opzichten superieur was. Hij dreigde met een doorbraak. Baba Sy had de keuze tussen een schijfoffer, dat slechts schijnbaar een gambiet was. of ook een dure doorbraak. De Senegalees koos de laatste methode. Op ondubbelzinnige wijze toonde Tsjecholev aan, dat de doorbraak inderdaad te duur was. Snel en resoluut wikkelde hij de overgebleven stelling naar winst af en nam aldus de leiding van Baba Sy over. 

Koeperman benaderde de Senegalees daardoor tot op een punt en vormt al-dus zowel voor zijn jongere landgenoot, op wie hij twee punten achterbleef, als voor Baba Sy nog een wezenlijke bedreiging. Tegen Saint Fort had Koeperman aanvankelijk in een klassieke partij moeilijkheden. Taktisch loste de huidige wereldkampioen die op, om vervolgens de zwakten in de positie van de Haïtiaan af te tasten. Hij vond deze snel. Een elegante combinatie maakte verdere tegenstand van Saint Fort onnodig.

BABA SY ...overspeeld...

De winstparty voor Tsjecholev, een meesterstuk, ging als volgt:

Wit staakte hier de hopeloze strijd.

De resultaten luiden: Gordijn (Ned.) - Sen a Kaw (Sur.) 2-0; Baba Sy (Senegal) - Tsjecholev (Rus.) 0-2; Agliardi (Monaco) - Dionis (Frankr.) 0-2; De Descallar (Mar.) - Deslauriers (Can.) 1-1; Koeperman (Rus.) - Saint Fort (Haïti) 2-0; Verse (Fr.) - Dukel (Ned.) 1-1; Bom (Ned.) - Verpoest (Belg.) 2-0;

De stand na de 23e ronde luidt: 1. Tsjecholev 37 pnt., 2. Baba Sy 36 pnt. 3 Koeperman 35 pnt. 4 Deslauriers 29 pnt. 5. Saint Fort 25 pnt. 6. Gordijn 24 pnt! 7. Bom 23 pnt. 8 Sen a Kaw 22 pnt. 9. Dukel en Verpoest 20 pnt. 11. Dionis 18 pnt. 12. Verse 17 pnt. 13. De Descallar 12 pnt. 14 Agliardi 4 pnt.

BURGEMEESTER OVER DAMSPEL:

„Tijdelijke verlossing van de kwelling des levens”

SAPPEMEER, 10 nov. - De deelnemers aan het werelddamtoernooi 1960 en de andere tot de karavaan behorende personen hebben al vele ontvangsten, recepties, etc. meegemaakt. Die van woensdag in Hoogezand - Sappemeer zal zeker niet gauw vergeten worden. Daarvan was door het gemeentebestuur on- der leiding van de energieke burgemeester G. Boekhoven jr. bijzonder veel werk gemaakt. De burgervader hield (in het Frans) een met langdurig en hartelijk gemeend applaus beloonde toespraak, waarin - gelukkig - eens met de sleur van alle formaliteiten werd gebroken.

De burgemeester haalde enkele oudheidkundige bijzonderheden aan, waarvan (veronderstellen we) tal van dam-autoriteiten ook nimmer hadden gehoord. Hij zei o.m.: ,,Of het nu is de ivoren damschijvendoos van prachtig Phoenicisch snijwerk, daterend van om-streeks 1100 vóór Chr. en gevonden te Enkonis op Cyprus, dan wel het grote Koninklijke dambord, stammend uit het middelminoïsch tijdvak, het fraaiste draagbare kunstwerk dat in de resten van het Paleis van Cnossus werd gevonden, dan wel het speeltafeltje met beweeglijke stukken in klei gevonden in een graf te Elmahasma, alles wijst op enn hoge ouderdom, voorname Griekse afkomst en lange ontwikkelingsperiode van het thans bekende damspel.

Een zo hoge ouderdom, een zo culturele afkomst gebieden - reeds daarom alleen - eerbied en daadwerkelyke belangstelling.”

Burgemeester Boekhoven haalde zelfs een uitspraak van Schopenhauer, een van onze meest bekende filosofen, aan: „Dammen is een tijdelijke verlossing van de kwelling des levens.”

Alle deelnemers spitsten nog eens extra de oren, toen burgemeester Boekhoven vervolgde: „U zijt goodwill ambassadeurs tot een grotere innerlijke beschaving; een beschaving, die wij in een wereld vol dissonanten zo zeer nodig hebben. Een beschaving, die de menselijke communicatie zal doen verstevigen, waardoor deze meer diepte en bezieling krijgt. 

Internationaal dam-toernooi te Huissen

HUISSEN (G), 9 nov. - In het Betuwse plaatsje Huissen bij Arnhem zal na afloop van de huidige strijd om het wereldkampioenschap een internationaal damtoernooi worden gehouden met deelneming van de Senegalees Baba Sy, de Haïtiaan Saint Fort, de Surinamer Sen A Kaw en de Nederlandse kampioen Wim de Jong. Voorts zullen aantreden A. van Aalten, Jan Edink en M. Storm uit Huissen. Op de eerste dag van het toernooi, dat op 15 november a.s. begint en t.m. 18 november duurt, worden drie partijen ge- speeld, op drie volgende dagen telkens zes partijen.

De traditionele damwedstrijd Nederland - België zal dit jaar op zondag 20 november a.s. te Huissen worden gespeeld. Het eerste tiental van de nationale titel op gon. HMSCMHFWDY Damclub Huissen, dat dit jaar de nationale titel op zijn naam bracht zal optreden als nationaal team.

Sjtsjogoljev de gentleman

Najaar 1960 werd hij op slechts 19-jarige leeftijd wereldkampioen. Vier jaar later veroverde hij, na in 1961 in een tweekamp door Koeperman te zijn onttroond, opnieuw de hoogste titel....

Ton Sijbrands 30 december 2000, 00:00

Met zijn twee wereldtitels zijn vanzelfsprekend nog lang niet al zijn successen genoemd. Zo was Sjtsjogoljev ook viermaal kampioen van de Sovjet-Unie, voor het eerst in 1959 (hij was toen dus nog pas 18 jaar!), en voor de laatste keer in 1976. Daarnaast schreef hij prestigieuze internationale toernooien als die van Hoogezand 1965, Leeuwarden 1968 en Samarkand (USSR) 1970 op zijn naam. Maar de gewonnen WK-toernooien van Nederland 1960 en Merano (Italië) 1964 zijn en blijven natuurlijk de hoogtepunten uit zijn inmiddels meer dan veertig jaar omvattende dammersloopbaan.

Dat Sjtsjogoljev de damliteratuur met vele oogstrelende partijen verrijkt heeft, is genoegzaam bekend. Maar wat bij dit jubileum óók wel eens mag worden gezegd, is dat Sjtsjogoljev ook als sportman en als mens een sieraad voor de damwereld is!

Ik leg daar zo de nadruk op, omdat Sjtsjogoljev, die altijd wars is geweest van wat wij onder 'onethisch gedrag' plegen te verstaan, zich zijn (dam)leven lang staande heeft weten te houden in een milieu - en daarbij doel ik uiteraard op de Sovjet-Russische damwereld - waarin intriges en combines, het 'kopen' en 'verkopen' van winstpartijen, eerder regel dan uitzondering waren. Sjtsjogoljev heeft daar, als één der zeer weinigen, nooit aan mee willen doen. Zijn concurrenten beschimpten hem erom, lachten om wat zij als een uiting van kinderlijke naïveteit beschouwden, maar hebben desgevraagd wèl altijd erkend dat er met Sjtsjogoljev domweg geen 'zaken' viel te doen.

Schaamteloos gebruikmakend van een oud beeld van Jan Blokker (de desbetreffende column ging over wijlen Joop den Uyl en diens partijgenoten van de PvdA) heb ik Sjtsjogoljev dan ook wel eens een 'goudvis in een kom vol haaien' genoemd. Waarbij de identiteit van de 'haaien' - ik ben tenslotte geen Blokker - doorgaans met de mantel der liefde werd bedekt. Maar sinds anderhalf jaar dringt de gelijkenis met een heel ander dier dan de goudvis zich aan mij op.

Als 'huisman' laat ik namelijk noodgedwongen, maar zonder werkelijke tegenzin, enkele malen per dag mijn teckel Bas uit. Als de kleine hond dan, met zijn relatief korte pootjes, dapper naast mij voortdribbelt, voor niets en niemand bang (maar tegelijkertijd niet tot de minste agressie in staat), ontroert hij mij zeer. En op die momenten moet ik altijd even aan Sjtsjogoljev denken.

Hoe Sjtsjogoljev in 'dam-technische' zin te eren? Veel van zijn kunststukjes hebben, gedurende de 24 jaar en tien maanden dat ik deze rubriek redigeer, al eens in de Volkskrant afgedrukt gestaan. Voor sommige van die ruim honderd partijen (al zit daar ook menig verliespartij tussen) moeten we zelfs meer dan twee decennia terug in de tijd, maar toch probeer ik doublures zo veel mogelijk te voorkomen.

Een uitspraak van Sjtsjogoljev zelf, gedaan in een interview dat Jan Wielaard in augustus 1990 voor het maandblad DAMMEN met hem had, heeft mij echter op het spoor gezet van een alleszins publicabele partij die desondanks deze kolommen nog niet gehaald had. Op de vraag namelijk wat hij als de hoogtepunten uit zijn carrière beschouwt, antwoordde Sjtsjogoljev onder meer:

'(..) Het aangeven van de creatieve hoogtepunten vind ik een moeilijke zaak. Al in 1960 stuitte ik op het probleem welke partij uit dat jaar ik als de beste moest beschouwen. Was dat de partij die ik van Baba Sy won en waarmee ik wereldkampioen werd? Of was dat de partij tegen Keller in het internationale toernooi van Kiev? De eerste partij was een sportief hoogtepunt en de tweede partij was van een hoog technisch gehalte. Daarom vind ik het moeilijk om alle goede partijen aan te geven die ik in mijn leven gespeeld heb.'

Die verpletterende overwinning op Keller in de zomer van 1960, een partij waarin Sjtsjogoljev, omsingelaar pur sang, weinig tot niets heel liet van de gekunstelde vijandelijke aanvalsstand (15.34-30?! enz.), verdient het ten volle aan de vergetelheid te worden ontrukt.

Nauwelijks minder belangrijk voor de einduitslag van het WK 1960 was de partij die Sjtsjogoljev in de eerste turnus van het dubbelrondige toernooi van de toenmalige titelhouder Koeperman had gewonnen. Ook dat duel echter heb ik, evenals de partij tegen Keller, tot dusver nog niet onder uw aandacht mogen brengen. Maar in verband met de beschikbare ruimte zult u voor Koeperman - Sjtsjogoljev 1960 nog een weekje geduld moeten oefenen...