(1) Sjestakow,B. - Kaplan,V.
URS-ch sf, 10-03-1963

1.33-29 19-23 2.39-33 14-19 3.44-39 10-14 4.50-44 5-10 5.29-24 20x29 6.33x24 19x30 7.34x25 13-19 8.32-28 23x32 9.37x28 18-23 10.42-37 23x32 11.37x28 12-18 12.41-37 16-21! 13.39-33 21-26 14.37-32 26x37 15.32x41 18-23! 16.44-39 23x32 17.38x27 8-13 18.41-37 15-20 19.46-41 20-24 20.37-32 19-23 21.41-37 14-19 22.43-38 10-14 23.47-42 7-12 24.40-34 1-7 25.34-30 13-18 26.33-28 2-8 27.49-44 9-13 28.39-33 17-22! 29.28x17 11x31 30.36x27 23-29! 31.33-28 18-23

Kaplan, die zijn stelling in de fase tussen de 17e en 27e zet zo mooi mogelijk heeft ingericht, staat nu voortreffelijk. Toch dient het einde zich sneller aan dan men vanuit de diagramstand verwachten zou: 32.27-21 6-11! De zwartspeler laat positie- en combinatiespel hand in hand gaan. 33.28-22? Loopt in de val. 23-28!! De inleiding tot een niet al te moeilijke, maar in de praktijk zelden of nooit voorkomende damzet. 34.32x34 14-20! 35.25x23 11-16 36.30x19 16x49 Wit geeft het op.Slechts een dag later (de partij tegen Tsjistakov werd op zondag 10 maart 1963 gespeeld, die tegen Rappoport op maandag 11 maart) won Kaplan opnieuw met behulp van de Ghestem-doorstoot.
0-2

(2) Kaplan,V. - Rapopport,W.
URS-ch sf, 11-03-1963

1.32-28 20-25 2.37-32 15-20 3.41-37 10-15 4.46-41 5-10 5.31-27 17-21 6.36-31 21-26 7.41-36 20-24 8.34-30 25x34 9.40x20 15x24 10.45-40 18-23
[ Nauwkeuriger is 10...18-22 11.27x18 12x23 , zoals onder meer gespeeld werd in Sijbrands-Sjtsjogoljev, EK 1971, en Wiersma-Baba Sy, Suikertoernooi 1977. ]
11.40-34 12-18 12.27-22! 18x27 13.31x22 Ziedaar het bezwaar van 10...12-18: nog voordat zwart (12...)7-12 heeft kunnen doen, valt wit de vijandelijke stelling binnen, welke actie hem na de vanzelfsprekende afruil van 22 een ideaal ontwikkelde linker vleugel oplevert. 11-17 14.22x11 6x17 15.36-31 17-21 16.31-27 13-18 17.44-40 10-15 18.50-45 Kaplan stuurt op dezelfde manoeuvre als in de vorige partij aan, te weten (19.)34-29 enz. gevolgd door (21.)38-22.
[ Daarmee wijkt hij af van de partij Koeperman-Sretenski uit het Sovjet-Russische kampioenstoernooi van 1955, waarin Kaplans alter ego met 18.34-30 8-13 19.30-25 vervolgde (maar op de 28e zet wel degelijk een Ghestem-doorstoot zou plaatsen!). ]
18...8-13 19.34-29 23x34 20.40x20 15x24 21.28-22! 18-23 22.33-28 14-20 23.38-33
[ Inderdaad dient de witte troepenmacht zich van links naar rechts te verplaatsen. Maar het zou kunnen dat eerst 23.39-34! 20-25 24.43-39 , om daarna pas een keuze tussen 49-44-40 en 25.38-33 enz. ]
23...20-25 24.42-38 7-11 25.49-44 4-10 26.45-40!
[ Omdat wit na 26.44-40? 10-15 toch niet met (26...1-6) 27.39-34?? kan werken 24-30+/- , verdient het inderdaad de voorkeur 45 naar 34 te dirigeren. Want afgezien van het feit dat wit, ook bij een vijandelijke bezetting van veld 20, de manoeuvre 34-30x30 kan doorzetten, heeft het handhaven van de schakel op 44 bovenal het voordeel dat hij met 47-42 of 48-42 een aanval op de zwarte centrumschijf 23 kan ontketenen. ]
26...10-15 27.40-34 15-20?

De eerste van twee fouten die de zwarte stelling volledig ineen doen storten.
[ Aangewezen was 27...1-6! , teneinde 28.48-42? met te beantwoorden en (28.47-42 met 2-8! , bijvoorbeeld 29.33-29 24x33 30.38x18 11-17 31.22x11 13x31! 32.11-7 19-23! gevolgd door 33.28x19 8-13 34.19x8 3x1; En ook na (27...1-6) 28.34-30 25x34 29.39x30 15-20 enz. was er van concreet voordeel voor wit mijns inziens geen sprake geweest.) 28...11-17! 29.22x11 6x17 ]
28.48-42! 1-6?
[ En hier moest zwart temporiseren met 28...2-8! Weliswaar had wit na 29.47-41 1-6 (nu pas) 30.33-29 24x33 31.38x18 11-17 32.22x11 13x31 33.41-36 6x17 34.36x27 onmiskenbaar beter gestaan, maar beslist was er nog niets. ]
29.33-29! 24x33 30.38x18 20-24
[ Nu wordt duidelijk waarom 28...1-6 fout was: na 30...11-17 31.22x11 13x31 combineert wit via 32.28-22! enz. naar veld 14. ]
31.34-30! 25x34 32.39x30 11-17
[ De inlas 32...24-29 had na 33.30-25! geen beter resultaat gegeven. Een even geestige als spectaculaire spelgang ter illustratie: 19-24 34.28-23!
A) 34...29-33 35.43-38! 26-31!! 36.37x17 13-19 37.38x20 19x48 38.44-40! 9-13 meteen (38...48-26 is niet minder kansloos na 39.18-12 3-8 40.12x14 26x45 41.14-9 enz.) 39.18x9 3x14 40.20x9 48-26 41.27-21! 16x18 42.9-3! 11x22 43.47-42! 26x48 44.40-34 48x30 45.35x24 22-28 46.3-9 18-22 47.9x27 28-33 en nu uitsluitend 48.27-22!! 33-38 49.22-33! 38x20 50.25x14
B) want op 34...29-34 kan behalve 35.22-17! en 43-38x20 + ook gewoon (35.44-39 24-30 36.35x24 34-40 37.24-19 en 13x24 38.39-34 enz.) 35...13x31 36.43-38 21x12 ]
33.22x11 13x31
[ Op 33...13x33 beslist 34.27-22! enz. In plaats daarvan echter niet (34.43-38?? wegens 6x17 35.38x20 17-22! 36.27x18 9-13 37.18x9 3x34 met winst voor zwart! Ook na de tekstzet zou 34.28-22 of 34.28-23 groot voordeel opleveren. Maar wit blijkt nog beter te hebben:) ]
34.11-7!! Een fraaie tussenzet, waarmee Kaplan het toch al verzwakte zwarte centrum nog verder uitholt. 2x11 35.28-23! 19x28 36.30x19! 21-27
[ 36...28-33 37.43-38 11-17 38.38x29 17-22 had relatief meer verdediging geboden, al zou wit ook dan hebben gewonnen. ]
37.32x23 27-32 Wanhoop. Het slot van de partij spreekt voor zich. 38.37x28 31-37 39.42x31 26x37 40.43-38 9-13 41.19x8 3x12 42.23-19 37-42 43.28-23 42x33 44.19-14 16-21 45.14-10 21-27 46.10-5 12-17 47.23-18 27-31 48.18-13 33-38 49.13-9 38-43 50.5-37 Zwart geeft het op.
2-0