Trouwe lezers zijn het droevige bericht ongetwijfeld al in de rubriek Persoonlijk tegengekomen: precies twee weken geleden, en nog geen veertien dagen na de plotselinge dood van Wim Jurg, is in zijn woonplaats Den Haag het voormalige KNDB- en FMJD-bestuurslid Aad Ivens overleden....

TON SIJBRANDS 6 augustus 1994, De Volkskrant

Ivens had in maart 1994 de gezegende leeftijd van tachtig jaar bereikt, wat zijn overlijden in zekere zin minder dramatisch maakt dan dat van zijn vroegere mede-bestuurder. (Jurg werd slechts 49.) Desondanks komt ook Ivens' dood als een schok voor de damwereld en voor de velen, dammers en niet-dammers, die hem dierbaar waren. Ivens, die van 1957 tot 1971 het secretariaat van de KNDB verzorgde, tijdens de laatste vier jaar van zijn 'ambtstermijn' ook nog eens penningmeester was en vervolgens als directeur van het pas opgerichte bondsbureau werd aangesteld (in 1973 zou een conflict met het toenmalige KNDB-bestuur aan die functie een einde maken), was namelijk niet alleen een toegewijd en daadkrachtig bestuurder - hij was zeker ook een markante persoonlijkheid, die men niet gemakkelijk vergeet.

Dat bleek mij eens te meer toen ik vorige week donderdag in café De Posthoorn in gesprek raakte met een (niet-dammende) Hagenaar die Ivens twintig jaar geleden voor het laatst had meegemaakt maar die niettemin een feilloos signalement èn een adekwate opsomming van Ivens' favoriete uitdrukkingen wist te geven.

Aan Ivens' opmerkelijke, want volstrekt onafhankelijke levenshouding werd ook gerefereerd in de indrukwekkende grafrede die zijn zoon Fred hield. Hoewel Ivens, die accountant was en kantoor-aanhuis hield op de voorname Frankenslag, in sommige opzichten zeer aan decorum hechtte, had hij daar op andere terreinen juist weer lak aan.

Zo adviseerde hij zijn vrienden een auto te nemen ('bevalt mij prima'), terwijl hij zichzelf slechts per mobylette verplaatste. Maar dat deed hij dan wèl op de meest luxueuze wijze die men zich maar denken kan: met een dikke sigaar in de mond en zonder helm, want daar was zijn hoofd domweg te groot voor, zoals hij de politie menigmaal wist te overtuigen.

Als dammer moest Ivens het vooral van een voorbeeldige inzet hebben: voor 'studeren' had hij òf geen tijd, òf onvoldoende geduld. Maar 'op karakter' kwam hij verder dan men voor mogelijk hield. Zo drong Ivens in 1968 tot de finale van het Nederlands kampioenschap door, een prestatie die zijn getalenteerde(r) zoon Fred (zie bij voorbeeld diens prachtige overwinning op Wiersma in de clubcompetitie van 1989) nimmer zou evenaren. Dat die verrassende kwalificatie vooral te danken was aan de spectaculaire slagzet waarmee hij in de slotronde van het Zuidhollands kampioenschap 1967 zijn aartsrivaal Gordijn versloeg, is tekenend voor Ivens' vechtersmentaliteit.

Maar Ivens was bovenal verenigingsman en - derhalve - clubspeler. Ruim vijftig jaar lang, van 1939 tot 1990, maakte hij deel uit van het eerste tiental van het Residentie Damgenootschap en kwam hij in de hoogste landelijke afdeling uit. Bij alle twaalf landskampioenschappen die RDG tussen 1939 en 1977 behaalde, was Ivens van de partij. Meer dan eens werd het kampioensfeest bij hem thuis gevierd, zoals in die succesvolle jaren zeventig ook de trainingsavonden vrijwel zonder uitzondering in huize-Ivens plaatsvonden.

Hieronder enige gedenkwaardige partijen en fragmenten uit Ivens' lange dammersloopbaan. Eerst, zonder technisch commentaar, de notatie van de verpletterende aanvalspartij die Ivens in de clubcompetitie van 1966 van de huidige KNDB-voorzitter won.

Ivens-Schotanus

(Clubcompetitie 1966)

1.32-28 18-22 2.37-32 12-18 3.41-37 7-12 4.46-41 1-7 5.31-26 19-23 6.28x19 14x23 7.32-28 23x32 8.37x28 16-21 9.28-23 18x29 10.34x23 13-18 11.39-34 18x29 12.34x23 8-13 13.40-34 1014 14.44-40 5-10 15.41-37 3-8 16.50-44 13-18 17.35-30 18x29 18.34x23 20-25 19.44-39 25x34 20.39x30 9-13 21.33-29 4-9 22.3025 21-27 23.40-34 13-19 24.45-40 19x28 25.38-32 27x38 26.43x23 22-27 27.42-38 9-13 28.48-43 1318 29.34-30 17-22 30.38-33 8-13 31.30-24 13-19 32.24x13 18x9 33.40-34 2-8 34.29-24 11-17 35.3429 8-13 36.43-38 6-11 37.37-31 1116 38.24-19 13x24 39.29x20 15x24 40.33-28 22x42 41.31x2 42-48 42.2x30 14-20 43.25x3 48x25 44.3x17 16-21 45.17-6 25-34 46.26x17 34x26 47.6-28 10-15 48.28-14

Wit heeft weliswaar een wat omslachtige methode gekozen, maar uiteindelijk zou hij het 4x2 dammeneindspel niettemin in winst omzetten.

In de zomer van 1969 maakte Ivens met ondergetekende een propaganda-tournee door Suriname. In de door NAKS georganiseerde tienkamp die bij die gelegenheid werd gehouden, had Ivens het verre van gemakkelijk: met 6 punten eindigde hij op een gedeelde achtste plaats. Maar de veelvoudige Surinaamse kampioen John Sadiek bracht hij een gedecideerde nederlaag toe.

Sadiek-Ivens

(Paramaribo 1969)

1.32-28 18-22 2.37-32 12-18 3.32-27 7-12 4.38-32 1-7 5.43-38 19-23 6.28x19 14x23 7.41-37 9-14 8.49-43 14-19 9.33-28 22x33 10.39x28 17-22 11.28x17 11x22 12.46-41 4-9 13.44-39 10-14 14.5044 5-10 15.31-26 22x31 16.36x27 7-11 17.35-30 20-25 18.39-33 1117 19.44-39 14-20 20.40-35 10-14 21.33-28 20-24 22.27-21 16x27 23.32x21 23x32 24.37x28 18-23 25.42-37 23x32 26.37x28 13-18 27.41-37 9-13 28.39-33 14-20 29.37-32 3-9 30.47-42 9-14 31.2116 6-11 32.16x7 12x1 33.42-37 812 34.37-31 2-8 35.31-27 24-29!

De inleiding tot een zorgvuldig voorbereide afwikkeling naar een (zeer) gunstig 4x3 eindspel.

36.33x24 20x40 37.45x34 14-20! 38.38-33 19-24! 39.30x19 13x24 40.34-29 24-30! 41.35x24 18-23 42.29x7 20x49 43.28-22(!)

Sadiek verdedigt zich inventief. Maar het zal niet baten.

43...17x37 44.7-2 49x16 45.2x41 25-30 46.41-23 30-35 47.23-29 16-7 48.29-33 7-12 49.48-43 35-40 50.33-50 40-45 51.43-38 12-40! 52.38-32 40-49! 53.32-28 49-27! 54.28-23 27-13!

Een fraaie dammanoeuvre, waarvan de pointe luidt 55.26-21 13-8! en nu òf 56.21-16 8-12 57.23-19 128 58.19-14 8-3 +, òf 56.23-18 8x26 57.18-13 26-3 58.50-39 45-50 59.39-25 50-22 en zwart maakt schijf 13 precies op tijd onschadelijk.

55.50-11 45-50 56.11-2 13-9 57.2-16 50-22

Wit geeft het op: tegen de dreigende verovering van 23 heeft hij geen verweer meer.

Maar voor wat onbetwist het sportieve hoogtepunt uit Ivens' carrière geweest is, moeten we teruggaan naar december 1961. In de beslissingswedstrijd tussen het Amsterdamse Jozef Blankenaar en RDG kreeg Ivens (zwart) in zijn partij met Lex den Doop de volgende stelling:

(...)

Vanuit deze klassieke stand luidde het verloop:

46.39-33?

Hiermee brengt wit eigenhandig de beroemde standaard-positie De Haas-Fabre 1921 op het bord. Veel beter was 46.28-22! 17x28 47.3833 met remise na 47...26-31 48.37x17 28x37 49.36-31 37x26 50.39-34 enz. =.

Eigenlijk verdienen zwarts volgende zetten alle een uitroepteken. Hoewel Ivens er waarschijnlijk niet het flauwste vermoeden van had, zijn het namelijk precies dè zetten die veertig jaar daarvoor ook al door Fabre werden gespeeld!

46...17-22 47.28x17 21x12 48.33-28 24-29 49.28-22 12-17 50.22x11 16x7 51.38-33 29x38 52.32x43 23-29 53.43-39 19-23 54.39-34 29x40 55.35x44 23-29 56.37-32 7-12 57.44-40 29-33 58.32-28(?)

Dit offer verliest definitief. Over de vraag of zwart ook na 58.40-34(!) kan winnen, zijn de geleerden het na al die jaren nog steeds niet eens.

58...33x31 59.36x27 18-23 60.40-34 23-28 61.34-29 12-18 62.30-24

Inmiddels waren alle overige partijen beiëndigd en prijkte de duizelig makende stand 9-9 op het scorebord. Van de twee manieren waarop zwart zijn plusschijf kan c.q. moet teruggeven, levert er één niet meer dan remise op. Maar Ivens vindt de enige weg naar winst:

62...28-32! 63.27x38 26-31 64.38-32 31-36 65.32-28 36-41 66.28-22* 18x27 67.24-20 14-19 68.29-23* 19x28 69.20-14

In De Haas-Fabre werd hier met 69.20-15 13-19 70.15-10* 41-47 + vervolgd. De tekstzet blijkt slechts op zetverwisseling met de 'stampartij' neer te komen.

69...41-47! 70.14-10 13-19!

Hier gaf de witspeler zich gewonnen, waarmee RDG voor de zevende maal in zijn bestaan landskampioen was. Het kan niet anders of de verenigingsman die Aad Ivens was, moet op dat moment zijn finest hour beleefd hebben.